Charakterystyka warzyw i kryteria owoców to często poruszane tematy. Popularnym od lat pytaniem jest: pomidor to owoc czy warzywo? Okazuje się jednak, że wiele innych roślin niepotrzebnie nazywamy warzywami lub owocami.
Sugerujemy się tym, że skoro jemy coś słodkiego i soczystego, to ,musi być to owoc, a jeśli smak jest bardziej wytrawny, to pewnie jest to warzywo. Często też zakładamy, że jeśli roślina jest warzywem, to używamy jej w kuchni – do przygotowania dań głównych czy do kanapek, a po owoce – przygotowując desery czy inne słodkości.
Okazuje się, że ten tok rozumowania nie zawsze jest poprawny. Wynika to częściowo z pomieszania pojęć. Czym innym są owoce dla botanika, a czym innym dla kucharza. Tak więc nazewnictwo uzależnione jest od tego, czy mówimy o owocach i warzywach w rozumieniu botanicznym czy kulinarnym. W artykule powiadamy jak odróżnić owoc od warzywa.
Owoce które są warzywami
Istnieje kilka roślin, które są owocami, ale ze względu na ich smak, często są klasyfikowane jako warzywa. Pomidory są najbardziej znanym i kontrowersyjnym tego przykładem.
Czy pomidor to warzywo?
Z punktu widzenia punktu widzenia botanicznego pomidory to owoce. Jednak jeszcze w XIX wieku stały się przedmiotem sporu kwalifikacyjnego. W 1893 roku Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych orzekł, że pomidory powinny być nazywane warzywami, a nie owocami – tak jak stanowiły amerykańskie przepisy celne. Do dziś pomidory to owoce, które są warzywami. Są one tak określane ze względu na ich profil smakowy.
Inne owoce potocznie nazywane warzywami to: ogórki, bakłażany, cukinie, różne rodzaje dyni, papryka, awokado, oliwki…
Marchew – owoc czy warzywo?
Tak więc owoce, które są warzywami faktycznie można znaleźć w sensie botanicznym, a nie tylko kulinarnym.
Owoce a warzywa – różnice
Tak jak już wspominaliśmy, owoce i warzywa są grupowane zarówno z punktu widzenia botanicznego, jak i kulinarnego.
Pod względem botanicznym dzielimy je w zależności od tego, z której części rośliny pochodzą. Owoce rozwijają się z kwiatów, a inne części roślin są nazywane jako warzywa. Innymi słowy, owoce w większości zawierają nasiona, a warzywa mogą pochodzić z korzeni, łodyg i liści.
Z kulinarnego punktu widzenia owoce a warzywa – różnice między nimi – kategoryzowane są na podstawie smaku. Owoce zwykle mają słodki lub cierpki smak i mogą być stosowane w deserach, przekąskach, sokach. Warzywa za to mają łagodniejszy lub bardziej pikantny smak i są zazwyczaj konsumowane w postaci przystawki lub jako część dania głównego.
Charakterystyka warzyw i kryteria owoców
W definicji botanika warzywa to owoce roślin strączkowych - mówi się na nie “strączki” lub “łupiny”, natomiast w słownikowym i popularnym znaczeniu to rośliny zielne, których różne organy (łodygi, korzenie, liście, kwiaty, a nawet owoce w sensie botanicznym) używane są jako pokarm.
W takim znaczeniu charakterystyka warzyw jest bardzo szczegółowa. Wyszczególnić możemy warzywa ze względu na przynależność do grupy i na wartość kulinarną.
Mając na uwadze przynależność do konkretnej grupy warzywa dzielimy na: jednoroczne (m.in. ogórki, pomidory, papryka) i wieloletnie (m.in. chrzan, rabarbar, szczypior). Zaś ze względu na czas zbiorów wyróżniamy: nowalijki (zbiór wczesną wiosną np. szczaw, sałata), warzywa wiosenne i letnie (tzw. potoczny główny sezon zbiorów – do tej grupy zalicza się paprykę, pomidory) oraz warzywa zimowe (np. pietruszka, seler, buraki).
Podział warzyw ze względu na wartość kulinarna warzywa jest bardziej szczegółowy. Przedstawiamy go w tabeli.
| Podział warzyw – wartość kulinarna |
|---|
|
W oficjalnej klasyfikacji towarów spożywczych warzywa to grupa produktów roślinnych przeznaczonych po prostu do konsumpcji.
Co ciekawe, w znaczeniu gastronomicznym wszystkie z nich należą po prostu do warzyw.
Warzywo to zatem słowo-klucz obejmujące owoce, korzenie, liście, łodygi…
Kryteria owoców w sensie gastronomicznym to owoce, jagody, pozorne owoce lub pozorne jagody (z wyjątkiem rabarbaru, który jest łodygą).Innymi słowy, owoc w kuchni to jadalna, słodka roślina, którą można zjeść na deser.
W dialekcie botanicznym owoc oznacza zapłodnioną zalążnię kwiatu. Skrótowo można wytłumaczyć to następująco: kwiat jest wyposażony w narządy płciowe – słupek. Po zapłodnieniu kwiatu niektóre z jego części obumierają, podczas gdy inne pozostają. Zalążnia pozostaje i przekształca się w owoc. Są nią nasiona lub jądra owoców.
Naukowcy twierdzą, że pomidory to owoce, ponieważ owoc jest definiowany jako jadalna, reprodukcyjna część rośliny. Przytaczając zaś definicję słownikową to wszystko, co rośnie na roślinie i jest jej częścią, oraz pomaga w rozsiewaniu jej nasion, jest owocem.
Podsumowanie: jak odróżnić owoc od warzywa?
Na to pytanie nie ma jednej, poprawnej odpowiedzi. Klasyfikacja owoców i warzyw w dużej mierze, uzależniona jest od tego czy jesteśmy botanikami czy kucharzami. Niemniej jednak pytanie czy pomidor to warzywo prawdopodobnie będzie jeszcze długo rozterką niejednym osoby, nie wspominając już o tym, że w obiegowym ujęciu pomidor będzie zawsze warzywem, choć tak naprawdę jest owocem.