Na samym wstępie warto wspomnieć, że brązowienie iglaków jest jedną z najczęstszych dolegliwości tego rodzaju roślin. Co więcej, często trudno stwierdzić na 100% na co choruje dane drzewko. Niektóre z nich są szczególnie narażone na popularne choroby iglaków, inne są bardziej odporne. Podstawą pielęgnacji roślin jest profilaktyka i dogłębne poznanie gatunków. Jednak gdy choroby iglaków dają o sobie znać, to trzeba szybko pomóc roślinie – w tym celu warto zastosować nawóz przeciw brązowieniu igieł.
Iglaki usychanie: przyczyny są różne
1. Naturalne żółknięcie, brązowienie i opadanie igieł
Zanim zaczniemy zamartwić się czemu nasze iglaki żółkną lub gubią igły, powinniśmy dowiedzieć się, czy nie jest po prostu zjawisko naturalne. Niektóre iglaki – przykładowo modrzewie i metasekwoje – zrzucają wszystkie swoje igły na zimę, a na wiosnę wytwarzają nowe, zielone igiełki.
Sosny natomiast regularnie - co kilka lat – zrzucają część 2-3 letnich igieł – również jest to naturalny proces. Inne iglaki usychanie naturalne igieł również rozpoczynają na starych gałęziach, wewnątrz korony. Dzieje się tak, ponieważ do tych igieł nie dociera słońce lub tych promieni słonecznych jest zbyt mało.
Jeśli chodzi o ozdobne iglaki to te o zielonych igłach czasem przebarwiają się na brunatno, a te o zielononiebieskich igłach na kolor siny lub lekko fioletowy. To też jest naturalna zmiana będąca skutkiem niskiej temperatury.
2. Przemarznięcie iglaków
Jeśli mieliśmy mroźną zimę, to najmłodsze przyrosty mogły zmarznąć. Skutkiem tego jest właśnie brązowienie iglaków - a dokładnie igieł lub łusek na końcach pędów. Zazwyczaj brązowienia zauważalne są po jednej stronie rośliny - zwłaszcza po tej najbardziej narażonej na działanie silnego, zimnego wiatru i mrozu. Przemarznięcie iglaków dotyczy zwłaszcza jodły greckiej, żywotnikowca, cyprysika Lawsona, czy żywotnika wschodniego.
Co zrobić po przemarznięciu iglaków? Jeśli roślina nie zazieleni się do maja, wówczas zniszczone pędy należy wyciąć.
3. Brązowienie iglaków na wiosnę
Susza podczas zimy to kolejna przyczyna brązowienia iglaków. Cisy, jodła kaukaska, ale też karłowy świerk biały Conica – te iglaki usychanie mają w „igłach” . Chorobę tą można rozpoznać po tym, że po słonecznej południowej stronie igły roślin brązowieją i opadają. W celu zapobiegnięcia przesuszenia iglaki przed zimą należy obficie podlać. W zimowe dni, podczas których nie ma przymrozków również o tym trzeba pamiętać. Ponadto, iglaki możemy osłonić od strony południowej agrowłókniną lub innym materiałem ochronnym...
4. Brązowienie iglaków w zimie
Po przeczytaniu wcześniejszego punktu, pewnie już wiesz Czytelniku, że igły brązowieją z powodu braku wilgoci. Po mroźnej zimie gleba jest jeszcze zamarznięta. W związku z tym korzenie nie mogą pobierać wody. Jednocześnie, gdy warunki atmosferyczne sprzyjają wegetacji, igły zaczynają się rozwijać. Niestety brak wody niszczy roślinę. Szkodzą jej również suche, mroźne wiatry. Cisy, jałowce, cyprysiki i bioty bardziej odczuwają suszę niż inne iglaki.
5. Brązowienie iglaków od środka
Brązowieniem iglaków od środka nie trzeba się przejmować. To nic poważnego, wręcz przeciwnie: to normalny objaw rozwoju rośliny, podczas którego roślina zrzuca 2-3 letnie igły. Początkowo igły żółkną, a następnie brązowieją. Cykl życia igieł przyspiesza zbyt gęste sadzenie roślin, i wynikający stąd brak światła oraz suche podłoże. Prawidłowa uprawa i pielęgnacja iglaków może natomiast cały proces opóźnić.
Najczęstsze choroby iglaków
Żółknięcie mogą powodować różne choroby iglaków i to o różnej porze roku. Poniżej opisujemy te najczęściej występujące.
1. Fytoftoroza iglaków
Choroba w trakcie trwania, której tylko część pędów zamiera, brązowieje czy gubi igły. Rzadko dochodzi o do infekcji całej rośliny, niemniej jednak w przypadku zauważenia pierwszych objawów, należy niezwłocznie wdrożyć leczenie i środki ochronne. Jak zauważymy chorobę? Na zarażonych pędach pojawiają się martwe brązowo-czerwone miejsca - są to tkanki poprzerastane grzybnią. Chora roślina wykopana z gruntu ma przegniłe korzenie. Na fytoftorozę narażone są zwłaszcza następujące odmiany iglaków: cis, cyprysik, jodła, sosna, żywotnik czy świerk.
Fytoftoroza iglaków – jak zwalczamy?
Chore części rośliny jak najszybciej powinniśmy odciąć i spalić. Pozostałą część rośliny podlewamy preparatem grzybobójczym zawierającym dwie substancje aktywne: propamokarb oraz fosetyl glinowy. Zarówno środki do podlewania, jak i oprysku roślin, powinniśmy wybrać takie, aby kompleksowo zwalczyć patogeny zalegające w glebie, jak i rozwijające się na roślinie. Jeśli chcemy zapobiec chorobie, powinniśmy sadzić drzewa i krzewy w dołkach z kompostem z kory lub wybierać inne, odpowiednio przepuszczalne podłoże – tak, aby nie zalegała na nim woda.
2. Osutka iglaków
Jest bardzo podstępna choroba. Może rozwijać się niemal niezauważalnie. Z początku rozpoznamy ją po tym, że na igłach jodły, sosny, świerku i daglezji pojawiają się niewielkie żółto brązowe plamki. Jesienią igły te brązowieją i opadają, następnie pokrywają się żółtymi paskami, które po obumarciu zmieniają barwę na czarną. Na jałowcach obumierają wierzchołki pędów.
Osutka iglaków - jak zwalczamy?
Chorobę zwalczamy opryskiem wykonywanym 2-3 razy, w odstępie czasowym wynoszącym około 2-tygodnie. Podłoże pod iglaki również podlewamy preparatem zwalczającym chorobę. Zarażone części rośliny oraz igły, które spadły, oczywiście palimy.
3. Rdza iglaków
Choroba pojawia się głównie na sosnach i jałowcach.
Na sośnie rdza powoduje chlorotyczne przebarwienie igieł, a następnie ich żółknięcie. W miejscach porażonych rdzą zauważymy skupiska zarodników pokryte białą osłonką. Zaś na jałowcach rdza tworzy wrzecionowate nabrzmienia z pomarańczowymi zarodnikami.
Rdza iglaków – jak zwalczamy?
Zarażone miejsca zawsze powinniśmy obciąć (poniżej miejsca infekcji) i je zniszczyć, spalić . Obcięte gałęzie iglaków zabezpieczamy maścią ogrodniczą, a następnie pryskamy preparatem przeciw rdzy.
4. Szara pleśń na iglakach
Bardzo popularną chorobą iglaków jest szara pleśń. Kiedy ta pojawi się na drzewie, wśród igieł dostrzeżemy brązowe, wodniste plamy. Z czasem będą się one powiększać, przez co pędy iglaków będą obumierać. Przy dużej wilgotności powietrza zauważymy szary, pylący nalot. Takie choroby iglaków atakują przede wszystkim drzewka młode, zbyt gęsto posadzone i za często podlewane. Na szczęście, szarą pleśń łatwo możemy rozpoznać.
Szara pleśń na iglakach – jak zwalczamy?
Na tą chorobę możemy nawet użyć gnojówki z roślin. Taki naturalny nawóz do iglaków z łatwością przygotujemy samemu. Dodatkowo, powinniśmy zadbać również oto, by drzewa miały dobre rozstawienie oraz pamiętać o regularnych ich podlewaniu . Gdy pleśń zaatakuje naprawdę silnie, powinniśmy użyć odpowiedniego fungicydu.
5. Brunatna pleśń śniegowa
Brunatna pleśń śniegowa to częsta choroby świerka srebrnego i kosodrzewiny. Zazwyczaj pojawia się w obszarach typowo górskich, choć taka kategoryzacja nie jest do końca trafna – pleśń będzie osadzać się tam, gdzie zimą śnieg zbyt długo leżał na drzewie. Pędy oraz igły „otula” wówczas ciemna, gruba grzybnia.
Brunatna pleśń śniegowa – jak zwalczamy?
Pleśń śniegową ostrożnie usuwamy, tak, aby nie uszkodzić roślin. Przy wyższych temperaturach, po zniknięciu śniegu, ta choroba iglaków powinna samoistnie ustąpić.
6. Zamieranie pędów iglaków
Choroba rozpoczyna się od wierzchołka do podstawy pędu. Młode igły żółkną, brązowieją i opadają. Jedynie na jałowcach igły nie opadają, tylko stają się brązowo-czerwone, a na pędach powstaje przewężenie i pędy ulegają złamaniu. Jesienią na chorych gałęziach prawdopodobnie zauważymy małe czarne punkty. Są to owocniki grzyba wywołującego infekcję rośliny. Na zamieranie pędów szczególnie podatne są cis, cyprysik, jałowiec, jodła, sosna, świerk, żywotnik.
Zamieranie pędów iglaków – jak zwalczamy?
Chorobę zwalczamy głównie poprzez przycinanie zakażonych pędów poniżej ran. Odcięte pędy należy spalić. Możemy też zastosować odpowiedni oprysk: wówczas wykonujemy 2-3 razy zabiegi w odstępie 2-tygodniowym.
Pamiętajmy, że występowaniu choroby sprzyja zraszanie koron wodą.
W terminologii, oprócz chorób grzybowych, wyróżnia się też choroby fizjologiczne iglaków. Wynikają one z błędów uprawowych. Należą do nich: wysuszenie lub przelanie podłoża, przypalenie opryskiem, mocz zwierząt domowych, nieodpowiednie nawożenie, niewłaściwie dobrane podłoże (pH gleby zbyt kwaśne lub zasadowe) czy niewłaściwe cięcie.
Jak uratować brązowe iglaki?
Na brązowe iglaki najlepsze będzie odpowiednie nawożenie – najlepiej wybrać nawóz przeciw brązowieniu igieł – i szybkie zwalczanie chorób tych roślin. Najlepiej jednak, zamiast szukać odpowiedzi na to jak uratować brązowe iglaki, zastosować metodę, którą dobrze opisuje znane powiedzenie „lepiej zapobiegać niż leczyć” . W końcu zdrowa i silna roślina jest mniej podatna na choroby.
Poniżej prezentujemy zasady uprawy roślin iglastych, tak aby ograniczyć do minimum usychanie i możliwość wystąpienia choroby iglaków.
1. Trzeba odpowiednio je nawozić i dbać o optymalny poziom składników
Wszystkie iglaki, nawet te rosnące na żyznej ziemi, wymagają regularnego nawożenia - dzięki temu posiadają niezbędne do wzrostu pierwiastki. Najlepiej wybierać specjalistyczne nawozy do iglaków, zawierające komplet mikro i makroelementów niezbędnych dla tej grupy roślin.
W miesiącach kwiecień-maj iglaki odżywiamy nawozami o wyższej zawartości azotu – pierwiastek ten odpowiedzialny jest za przyrost "zielonej masy". Za to w okresie sierpień -wrzesień na iglaki stosujemy nawozy jesienne, które nie zawierają azotu, za to mają w swoim składzie dużo fosforu i potasu. Dzięki tym makroelementom młode, tegoroczne pędy zdążą dobrze stwardnieć przed zimą i będą odporne na mróz. Oczywiście w razie choroby (lub zapobiegawczo) możemy zastosować nawóz przeciw brązowieniu igieł.
Podczas stosowania nawozów warto pamiętać, że rośliny mogą gorzej rosnąć i częściej chorować także w przypadku przenawożenia – dlatego też nawozy zawsze należy używać zgodnie z zaleceniami producenta podanymi na opakowaniu.
2. Podłoże pod iglaki powinno mieć właściwe ph
Większość iglaków do prawidłowego wzrostu potrzebuje podłoża lekko kwaśnego – ph 5,5-6,5. Tylko niektóre gatunki wolą ph nieco bardziej zasadowe, ok. 7,0 ph. Jest to m.in.: modrzew europejski, jodła jednobarwna, jałowiec sabiński, kosodrzewina, sosna czarna oraz cis pospolity. Jeśli ph jest bardzo kwaśne, pobieranie niektórych pierwiastków będzie utrudnione. Przykładem tego może być trudne przyswajanie magnezu - jego niedobór objawia się właśnie poprzez żółknięcie igieł.
3. Odpowiednia pielęgnacja to podstawa
Iglaki potrzebują regularnego podlewania w okresach upalnego lata i suszy, zwłaszcza wtedy gdy rosną na glebach piaszczystych i bardzo przepuszczanych o niskiej zawartości próchnicy. Powinniśmy systematycznie podlewać zwłaszcza młode rośliny, mające jeszcze słabo rozwinięty system korzeniowy, a tym samym będące wrażliwe na suszę.
Iglaki - usychanie ich wczesną wiosną zauważalne jest bardzo często. Jest to związane z tym, że w momencie wystąpienia mocnego słońca przy zamarzniętej jeszcze ziemi, rośliny nie mogą pobierać wody. Wrażliwe iglaki warto przed zima zabezpieczać, okrywając na przykład agrowłókniną zimową.
Dużo bardziej niebezpieczne od okresowego niedoboru wody, jest przelanie iglaków. W sytuacji, gdy gleba jest przez długi czas bardzo mokra, do korzeni nie dochodzi powietrze i w rezultacie one gniją. Paradoksalnie rośliny wówczas obumierają z braku wody, ponieważ zgniłe korzenie nie mogą jej transportować do tkanek.
4. Rozmieszczenie iglaków tak, aby się wzajemnie nie zacieniały
Iglaki rosnące zbyt blisko siebie zacieniają się wzajemnie. Najlepszym tego przykładem są żywopłoty. W tym przypadku brązowienie igieł nie jest związane z chorobą czy niedoborem jakiegoś pierwiastka, a brakiem słońca. Igły brunatnieją i zasychają, ponieważ dociera do nich zbyt mało promieni słonecznych. Warto o tym pamiętać podczas sadzenia iglaków.