Co zrobić z popiołem z kominka?

W domu opalanym drewnem zużywa się nawet kilka metrów sześciennych tego materiału rocznie. Jeśli kominek jest dodatkowym źródłem ciepła, to ilość spalonych polan jest mniejsza, ale nadal znacząca. Co zrobić z taką ilością popiołu? Najłatwiej po prostu wyrzucić go do śmieci, ale to czyste marnotrawstwo. Co prawda niektóre miasta rozpoczęły już programy zbierania popiołu i przygotowywania specjalnych kontenerów, jednak w większości części kraju resztki z pieców stają się wysypiskiem odpadów mieszanych. W artykule tym podkreślamy, że popiół z kominka opalanego drewnem lub z ogniska to nie odpad, zwłaszcza w ogrodzie! Sprawdź jak wykorzystać popiół z kominka.

Popiół z kominka – zastosowanie w ogrodzie

Wapń, potas, fosfor, pierwiastki śladowe – popiół to gotowy nawóz mineralny. Zmieszany z glebą wzbogaca ją i nawozi dostarczając jej wielu drogocennych składników. Może być stosowany w sadach, na trawnikach, a także w ogrodach warzywnych. Ma odczyn zasadowy, dlatego jest szczególnie korzystny na glebach kwaśnych. Dlatego regularne nawożenie gleby popiołem zastępuje wapnowanie. Ważny jest jednak umiar – większość warzyw i drzew owocowych rośnie lepiej i zdrowiej w glebie o pH zbliżonym do neutralnego, ale nie jest to regułą. Wysokie jagody, borówki i żurawiny są roślinami kwasolubnymi i podniesienie pH może mieć na nie negatywny wpływ. Dlatego przed rozrzuceniem popiołu należy sprawdzić odczyn gleby i potrzeby roślin.

Popiół z kominka zastosowanie ma ogromne. Wystarczy posypać nim ściółkę, ale efekt będzie lepszy, gdy podłoże wykopie się na głębokość 10-15 cm. Zbyt duża dawka popiołu może przyczynić się do zasolenia gleby, dlatego używajmy go ostrożnie i nie przekraczajmy około 3 kg na 100 m². Aby popiół stał się wartościowym nawozem, nie należy mieszać drewna opałowego z węglem w kominku lub po użyciu węgla powybierać jego resztki i nie łączyć go z popiołem przeznaczonym do ogrodu. Popiół węglowy może być szkodliwy, ponieważ może zawierać związki metali ciężkich. To samo dotyczy spalania plastiku, co oczywiście jest niedozwolone i nieekologiczne.

Popiół w kompostowniku, czyli przekompostowanie popiołu

Zimą, gdy popiół jest łatwo dostępny, trudno go przekopać ziemią na rabatach. Prostsze i korzystniejsze jest umieszczenie go na pryzmie kompostowej. Minerały popiołu – zwłaszcza fosfor i potas - łączą się z kompostem bogatym w azot, tworząc kompletny, nieszkodliwy nawóz w dowolnym zastosowanym stosunku. Pod warunkiem oczywiście, że do ogrodu trafiły pozostałości po spaleniu samego drewna i to wyłącznie surowego - niemalowanego, ponieważ substancje powstające w wysokich temperaturach z farb, lakierów czy klejów mogą być trujące. Chcąc wykorzystać popiół z kominka w ogrodzie nie można spalać w nim kolorowych czasopism oraz barwionego drewna (nie mówiąc o tym, że palenie takich materiałów jest nieekologiczne). Popiół węglowy również nie przyda się ogrodnikowi. „Czarne złoto” często zawiera śladowe ilości związków szkodliwych dla zdrowia.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, popiół drzewny można sypać bezpośrednio pod rośliny, ale sposób ten wymaga dobrania odpowiedniej jego ilości - zwłaszcza jeśli chcemy wykorzystać popiół z kominka pod tuje. Iglaki preferują glebę kwaśną, więc popiół aplikowany bezpośrednio pod  nie, jest złym pomysłem. Zdecydowanie bezpieczniejszym sposobem jest przekompostowanie popiołu. Jak to zrobić? Kompostowniki ogrodowe są coraz bardziej popularne i często spotykane w ogrodach przydomowych – przecież odpady organiczne z domu i ogrodu możemy utylizować w sposób ekologiczny. Taki domowy nawóz będzie świętym wsparciem dla roślin ozdobnych, a także warzyw i owoców uprawnych. Może też stanowić poniekąd alternatywę lub uzupełnienie gnojówki. Co prawda, obecnie można kupić suchy obornik, który już nie ma tak specyficznego zapachu, jak ten granulowany, ale nie każdy ma na gospodarstwie zwierzęta. Do kompostownika można dodawać różnego rodzaju odpady organiczne, wzbogacające jego skład i właściwości. Popiół drzewny jest jednym z nich. Tak więc, kompostowanie popiołu zapewnia bezpieczny i naturalny nawóz. Co więcej, kompost jest bogaty w azot – którego sam popiół nie posiada – więc połączenie popiołu z kompostem tworzy kompletny i pełnowartościowy nawóz. W ten sposób można stosować nawet popiół z kominka pod tuje.

Popiół z kominka jako nawóz

Popiół z kominka nazywany jest popiołem drzewnym. Jest  świetnym nawozem mineralnym, bogatym w wiele mikro i makroelementów. Po spaleniu drewna otrzymamy nawóz zawierający około 6-10% potasu, 2% fosforu i 30-35% wapnia. Skład tego nawozu jest dobrze zbilansowany, dzięki czemu równomiernie i stopniowo wspiera glebę przez długi czas. Ważną właściwością nawozu z popiołu jest to, że podnosi pH gleby, zapobiegając w ten sposób nadmiernemu zakwaszeniu gleby. Oczywiście ta funkcja może być zarówno plusem, jak i minusem. Niektóre rośliny do dobrego wzrostu potrzebują kwaśnej gleby. Jeśli jednak świadomie użyjemy popiołu, możemy skupić się tylko na jego zaletach i wówczas popiół z kominka jako nawóz spełni swoją rolą.

Popiół z kominka na trawnik

Popiół z kominka jest bardzo dobrym nawozem naturalnym, który można stosować także do trawnika. Trzeba jednak bardzo uważać, aby nie przesadzić z jego ilością (podobnie jak w przypadku stosowania innych nawozem – co za dużo to niezdrowo).

Ze względu na to, że popiół zawiera dużo wapnia (np. pył z dębu zawiera go aż ok. 50%), jeśli stosujemy popiół z kominka na trawnik, nie wapnujmy murawy. Zrezygnujemy też z wieloskładnikowych nawozów (typu do trawników) - popiół jest bogaty w magnez, sód, potas i fosfor. W związku z tym łączenie go z innymi nawozami wieloskładnikowymi może być szkodliwe dla trawników. Jedynym potrzebnym nawozem jest nawóz azotowy, ponieważ ten składnik odżywczy nie występuje w popiele. Z tym, że po nawożeniu popiołem na kolejną aplikację nawozu azotowego trzeba odczekać około miesiąca.

Alternatywne sposoby wykorzystania popiołu z kominka

Popiół z kominka jako nawóz to dobry sposób na wykorzystanie resztek opałowych, ale niejedyny. Istnieją inne alternatywne metody wykorzystania go w ogrodzie.

Przykładowo, po zmieszaniu popiołu z sproszkowaną korą, otrzymamy bardzo skuteczną naturalną barierę chroniącą rośliny przed mrozem. Jesienią, aby zabezpieczyć wrażliwe na zimo gatunki, możemy jej użyć do kopców.

Oprócz tego, że popiół jest nawozem, pełni jeszcze inną rolę w ogrodzie: odstrasza ślimaki, mszyce i inne szkodniki, i dzięki niemu można uniknąć lub częściowo ograniczyć stosowanie środków chemicznych przeciwko tym szkodnikom. 

Zimą popiół rozsypany na oblodzonych drogach i chodnikach będzie działał antypoślizgowo. Używając go zamiast soli lub innych chemikaliów, możemy uniknąć szkodliwego zasolenia upraw, które znajdują się przy ulicy.

Popiół z kominka w ogrodzie – o czym trzeba pamiętać?

1. Umiar w nawożeniu popiołem

Popiół z kominka to drobne, szybko rozkładające się kruszywo. Taka konsystencja umożliwia rozrzucanie nawozu bezpośrednio na grządki. Trzeba tylko pamiętać o umiarze. Nadmierne nawożenie roślin popiołem może uniemożliwić im wchłonięcie substancji. Przykładowo, gdy pH gleby będzie zbyt wysokie oraz będzie w niej za dużo wapnia, trawa nie będzie wstanie wchłonąć innych pierwiastków: m.in. żelaza, boru, manganu. Zmieni wówczas kolor na żółto-szary, a jej korzenie mogą zamierać. Efekt ten jest często określany jako „wypalenie” trawy.

Ponadto, zbyt duża ilość popiołu może przyczynić się do zwiększania zasolenia gleby. To z kolei niekorzystnie wpływa na wzrost i rozwój roślin.

Jak więc wybrać odpowiednią ilość popiołu, aby pomóc a nie zaszkodzić roślinom ogrodowym?

Przyjmuje się, że roczna bezpieczna ilość popiołu dla gleby ogrodowej wynosi około 10 kg na 1000 m³ powierzchni ogrodu. Lepiej jednak wybrać indywidualne dawki, zawsze mniej niż więcej.  Dzieje się tak, ponieważ popiół jest bardzo zasadowy (pH wynosi co najmniej 10).

2. Tylko czysty popiół w ogrodzie

Popiół drzewny z kominka może być bardzo korzystny dla roślin w ogrodzie, ale tylko wtedy, gdy użyjemy go prawidłowo. Generalna zasada jest taka, aby używać w ogrodzie wyłącznie czystego popiołu, powstałego ze spalania drewna liściastego lub iglastego. Stosowanie popiołu, który może zawierać rozdrobniony papier, poplamione drewno lub odpady, jest surowo zabronione. Ponadto, trzeba pamiętać o prawidłowym dozowaniu popiołu i sposobie jego kompostowaniu. Ważne jest, aby stosować nawóz na bazie popiołu do określonej grupy roślin – z wyłączeniem tych preferujących gleby kwaśne.

Podsumowanie: jak wykorzystać popiół z kominka?

Popiół może być stosowany jako nawóz do różnych roślin ozdobnych, krzewów owocowych, warzyw, a nawet do nawożenia trawników. Stosowany w uprawie warzyw i owoców zmniejsza ryzyko chorób zmniejszających plon – ogranicza m.in. wszelkie zgnilizny. Na trawnikach pomaga zaś kontrolować mech. Popiół z kominka jako nawóz dość szybko uwalnia składniki odżywcze i sprzyja tworzeniu się próchnicy, w związku z tym  pozytywnie oddziałuje także na dżdżownice i mikroorganizmy, które ją przetwarzają.

Trzeba jednak pamiętać o tym, że popiół podwyższa pH podłoża, dlatego lepiej nie stosować go do roślin kwasolubnych takich jak borówki amerykańskie czy wrzosy. Popiół z kominka pod tuje, przynajmniej wysypany bezpośrednio to również zły pomysł. W takim przypadku, lepiej wymieszać go kompostem. Ściółkowanie roślin na zimę lub odstraszanie ślimaków to równie dobre pomysły na to jak wykorzystać popiół z kominka.