Jesień to czas, w którym wreszcie możemy nacieszyć się efektami naszej całorocznej pracy. Zbiór owoców to lubiana przez wielu ogrodników czynność – przyjemna, prosta, jednak z pewnością nieco pracochłonna. Od tego, jak przeprowadzimy zbiór, zależeć będzie też ile spośród zebranych przez nas owoców będzie nadawało się do spożycia oraz dalszego przechowywania.
Kiedy zbierać owoce?
Jedną z ważniejszych kwestii jest termin zbioru owoców. Od połowy września przystępujemy do zbioru owoców z wczesnych odmian – należy zebrać je zanim całkowicie dojrzeją. W przypadku późnych odmian nie musimy się już tak spieszyć.
Większość owoców, które mają być przeznaczone do bezpośredniego spożycia, zbiera się, gdy dojrzeją – są najbardziej dorodne, mają ładnie wybarwioną skórkę. Jeśli natomiast chodzi o owoce przeznaczone do przechowywania – te warto zebrać nieco wcześniej, kiedy są jeszcze twardawe, czyli na około 1 lub 2 tygodnie przed osiągnięciem pełnej dojrzałości zbiorczej. Zbiory owoców zawsze rozpoczynamy od tych największych i najbardziej dojrzałych.
Pamiętajmy, że owoce będą dojrzewać nierównomiernie – będzie to zależne między innymi od ich dostępu do światła. Najszybciej dojrzewają owoce, które rosną na czubku drzewa i zewnętrznych krańcach gałęzi. Te, które rosną głębiej, dojrzewać będą nieco dłużej. Na końcu dojrzewają zaś te rosnące przy pniu i nisko nad ziemią – są one najmniejsze, bardziej zielone, często podatne na choroby grzybowe. Tych owoców nie należy przechowywać zbyt długo.
Dojrzałość owoców zasygnalizuje też ich samoczynne spadanie z drzew. Możemy również samodzielnie sprawdzić, czy są dojrzałe – wystarczy chwycić owoc od dołu, lekko unieść i wykręcić. Dojrzałe owoce będzie można z łatwością zerwać. Jeśli tak nie jest, oznacza, to, że powinniśmy pozostawić je jeszcze kilka dni na drzewie.
Termin zbioru owoców jest też ważny w przypadku gruszek – jeżeli zbyt długo pozostają na drzewie, podobnie jak jabłka, mogą stać się mączyste i brązowieć od środka. Jesienią zbieramy również późniejsze odmiany śliwki. Jeśli mają być przeznaczone do mrożenia lub na przetwory – zbiór warto przeprowadzić wtedy, kiedy owoce są dojrzałe, ale jeszcze jędrne.
Jak przeprowadzić zbiór owoców?
Na zbiór najlepiej przeznaczyć suchy dzień – mokre owoce będą się szybciej psuć. Jeśli jednak pogoda nie jest zbyt sprzyjająca, warto zerwać owoce nawet, gdy są mokre – zbioru nie można zbytnio opóźniać.
Przed rozpoczęciem zbioru należy przygotować pojemniki – skrzynki i kosze na owoce, w których będziemy je gromadzić. Mogą być to plastikowe skrzynki, wiklinowe kosze lub skrzynki drewniane – w przypadku tych ostatnich, warto wyłożyć je gazetami, tak, by nie uszkodzić owoców.
Owoce należy delikatnie zrywać, chwytając je całą dłonią, podnosząc i obracając jednocześnie. Szypułka powinna pozostać przy owocu – w przeciwnym razie może się szybciej psuć. Złamana szypułka może z kolei uszkodzić skórkę innego owocu.
Zbiór owoców rozpoczynamy od najniższych gałęzi – od strony zewnętrznej, aż do wewnątrz. Kolejno przechodzimy do wyższych partii gałęzi i postępujemy w ten sam sposób, aż dotrzemy do czubka drzewa. Jeśli nie jesteśmy w stanie własnoręcznie zebrać najciężej dostępnych owoców, możemy sobie pomóc drabiną, lub specjalnie do tego przeznaczonym zbierakiem/zrywaczem do owoców, dostępnym w sklepach ogrodniczych. Owoce początkowo umieszczamy w przewieszonej przez ramię torbie, a następnie delikatnie przesypujemy do skrzynek.
Gdzie przechowywać owoce?
Zebrane owoce należy przechowywać w ciemnym pomieszczeniu, w którym powinny mieć zapewnione odpowiednią temperaturę i wilgotność. Najlepsze warunki w przypadku uprawy amatorskiej stwarza piwnica. Warto umieścić w niej termometr i kontrolować temperaturę pomieszczenia. Ważna będzie też odpowiednia wilgotność – aby ją utrzymać, możemy ustawić w piwnicy pojemniki z wodą – woda będzie parować i nawilżać pomieszczenie. Obecnie na rynku dostępne są również specjalne stacje pogody, pokazujące zarówno temperaturę, jak i wilgotność (higrometr). Pamiętajmy, że do przechowywania nadają się owoce wyłącznie dobrej jakości – zdrowe i bez oznak gnicia. Te, które się psują, będą negatywnie wpływać na pozostałe owoce.
Przetwórstwo owoców
Zebrane owoce to, jak wiemy, doskonała baza do wykonania własnych przetworów. Te domowe, własnej roboty są najbardziej aromatyczne i najzdrowsze. W tym celu sięgnijmy po specjalne słoje do przetworów. Jeśli dysponujemy odpowiednimi warunkami, możemy też spróbować własnej produkcji alkoholi. W tym celu wykorzystajmy specjalne szklane balony do fermentacji win, piw, miodów pitnych i nalewek. W sklepach ogrodniczych znajdziecie też między innymi drożdże czy specjalne pożywki do drożdży, a także wiele innych, przydatnych produktów ułatwiających nam domowe przetwórstwo.