Jak zwalczyć ćmę bukszpanową?

Ćma bukszpanowa pochodzi z Azji, gdzie naturalnie występuje w strefie wilgotnej i subtropikalnej, m.in. w Indiach, Chinach i Japonii. W Polsce szkodnik ten jest znany od 2012 roku – po raz pierwszy pojawił się na Dolnym Śląsku i niestety z biegiem kolejnych lat zajmuje coraz większą część naszego kraju.

Larwy ćmy rozwijają się na liściach i pędach bukszpanu, tworząc jedwabne nici. Młodsze osobniki obgryzają brzegi liści, starsze zjadają je prawie w całości.

Wielce prawdopodobne jest to, że z ćmą bukszpanową będziemy musieli walczyć jeszcze przez wiele lat, a być może w przyszłości szkodnik ten zacznie przenosić się na inne rośliny. W związku z tym podpowiadamy jak zwalczyć ćmę bukszpanową.

Ćma bukszpanowa – zwalczanie wstępne i profilaktyka

Zwalczanie ćmy bukszpanowej najlepiej rozpocząć od metod niechemicznych.

Już wczesną wiosną krzewy bukszpanu możemy przykryć włókniną. Uniemożliwi to samicom pierwszego pokolenia wchodzenie i składanie przez nie jaj. Ta metoda może być również pomocna w walce z inwazją samic w późniejszych pokoleniach, ale w tym przypadku warto wiedzieć, kiedy motyle pojawią się ponownie. Poprzez systematyczny monitoring uzyskamy odpowiedź na to pytanie.

Monitoring bukszpanu powinien być wykonywany co 1-2 tygodni w okresie od marca/kwietnia do listopada, głównie wewnątrz krzewów. Oprócz kontroli wizualnej, do śledzenia przydatne jest pułapka feromonowa na ćmę bukszpanową, za pomocą której odławia się samce ćmy. Zadaniem pułapki jest wskazanie początku lotów pierwszego lub następnego pokolenia, tak aby mogliśmy zareagować zanim samica zdąży złożyć więcej jaj oraz to, jak liczna jest populacja szkodnika. Warto również podpytać sąsiadów, czy na ich bukszpanach pojawiły się gąsienice ćmy.

Gdy tylko zobaczymy gąsienice, należy rozpocząć zwalczanie szkodników. Ręczny zbiór larw (gąsienic) jest bardzo skuteczny, ale czasochłonny. W związku z tym metoda ta sprawdzi się zwłaszcza, jeśli w bukszpanu ogrodzie jest stosunkowo niewiele. Przed strącaniem larw ćmy pod krzewem warto rozłożyć folię. Złapane w ten sposób szkodniki najlepiej od razu rozgnieść. Otrząsanie można wykonać ręcznie lub na przykład za pomocą grabi ogrodowych. Spłukiwanie gąsienic i poczwarek z pędów mocnym strumieniem wody również może być skuteczne w zwalczaniu ćmy bukszpanowej...

W przypadku stosowania powyższych metod należy pamiętać, że na krzaku mogą pozostać pewne fazy rozwoju szkodnika. Ponadto, wszystko, co spadnie na ziemię, tj. resztki roślinne, gąsienice i poczwarki, należy starannie zgrabić spod krzaku, a następnie zakopać głęboko w ziemi. Wskazane jest również regularne usuwanie suchych gałęzi, ponieważ na martwych częściach drzewa mogą nadal znajdować się poczwarki motyli.

Ćma bukszpanowa – oprysk ekologiczny

Ekologiczny środek na ćmę bukszpanową bazuje na dostępnych na rynku preparatach biologicznych. Są to biopreparaty, takie jak Lepinox Plus, które zawierają owadobójczą Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki. Bakterie te wytwarzają krystaliczne białka, które larwa konsumuje, a które są aktywowane w jej przewodzie pokarmowym. W rezultacie gąsienice przestają żerować, a następnie umierają w ciągu 2 dni. Producent zaleca stosowanie tego preparatu od najwcześniejszych etapów rozwoju gąsienicy.

Jest to preparat selektywny, dzięki czemu nie szkodzi organizmom pożytecznym i jest bezpieczny dla środowiska, ludzi i zwierząt. Jednak przed użyciem zawsze należy zapoznać się z etykietą, aby poznać warunki stosowania preparatu. Bakterie są organizmami żywymi i są szczególnie wrażliwe na promieniowanie słoneczne, dlatego zaleca się stosowanie preparatu wieczorem, dokładnie opryskując krzew od środka na zewnątrz, ponieważ działa kontaktowo na gąsienice.

Według informacji od doświadczonych ogrodników wskazane jest również przykrywanie krzewów czarną agrowłókniną przez 1-2 dni po takim oprysku, aby zminimalizować negatywny wpływ promieniowania UV na bakterie. Zazwyczaj zabiegi biopreparatami przeprowadza się kilka razy w okresie wegetacji.

Jaki środek na ćmę bukszpanową? Skuteczne insektycydy

Jeśli zawiodą ekologiczne metody zwalczania larw ciem, trzeba sięgnąć po chemię. Jest to ostateczność, ponieważ preparaty chemiczne zazwyczaj wykazują działanie nieselektywne oraz są szkodliwe dla pożytecznych owadów.

Jeśli jednak potrzebne są właśnie takie, bardziej drastyczne środki, należy stosować produkty o działaniu systemicznym i kontaktowym. Co to znaczy? Kontaktowy charakter preparatu powoduje śmierć larwy, gdy ta zostanie opryskana insektycydami. Systemiczność z kolei to taka cecha substancji, która sprawia, że preparat przenika do wnętrza rośliny i krążąc w jej sokach, zabija szkodniki żerujące na liściach.

Dostępne na rynku insektycydy zawierają najczęściej acetamipryd, czyli związek z grupy pochodnych neonikotynoidów, które wnikają do tkanek rośliny przez liście. Jednym z takich nielicznych środków polecanych na ćmę bukszpanową są Substral Polysect Bukszpan oraz Mospilan 20 SP. Działają interwencyjnie – zabijają larwy już kilka godzin po przeprowadzeniu oprysku na ćmę bukszpanową oraz zapobiegawczo – chronią roślinę przed kolejną inwazją.

Wybierając środki chemiczne, należy zwrócić uwagę na to, kto może je stosować: użytkownicy profesjonalni czy nieprofesjonalni. Ponadto, należy zweryfikować ich przeznaczenie. Co prawda prawo dopuszcza stosowanie preparatu na własne ryzyko, stwierdzając, że jest on dopuszczony do stosowania np. przeciwko gąsienicom motyli, nawet jeśli ich gatunek nie jest określony.

Warto jednak wiedzieć, że w przypadku użycia środka w uprawach i zastosowaniach małoobszarowych, odpowiedzialność za skuteczność działania i fitotoksyczność środka ponosi wyłącznie jego użytkownik.

Czy bukszpan odrodzi się po ćmie bukszpanowej?

Nawet bardzo mocno zniszczone rośliny mogą się zregenerować, więc po pozbyciu się szkodników bukszpanu warto dać krzewowi szansę na odrodzenie. Oczywiście takiej zniszczonej roślinie należy pomóc – wykonać kilka zabiegów pielęgnacyjnych.

Najpierw trzeba oczyścić roślinę – pozbywamy się resztek liści – odcinamy wszystkie uszkodzone pędy (jeśli są na nich szkodniki lub jaja, należy je od razu zniszczyć). Bukszpany bardzo dobrze znoszą cięcie, więc taki zabieg nie powinien być dla nich dużym szokiem. Nie wolno nam jednak zapominać, że uszkodzony krzew jest osłabiony, więc dopóki całkowicie nie odrośnie, nie możemy go zbyt radykalnie przycinać, ograniczamy zabieg do niezbędnego minimum. Jeśli sytuacja wystąpi wiosną lub wczesnym latem, przycięty krzew zacznie się regenerować i jeszcze latem powinien wypuszczać nowe liście.

W wyniku żerowania ćmy osłabiona roślina może być podatna na różne choroby, dlatego warto stosować fungicydy – środki grzybobójcze i wzmacniać bukszpan specjalną szczepionką przeciwgrzybiczą.

Ponadto, w tym okresie krzew potrzebuje dokarmiania, ale lepiej nie nawozić go nawozami mineralnymi, gdyż osłabiony atakiem szkodników staje się bardziej wrażliwy na zasolenie gleby i podatny na przenawożenie. Bez przeszkód możemy za to stosować nawóz organiczny.

Musimy też zadbać o to, by w okresie regeneracji roślina nie napotykała na inne problemy, takie jak susza czy chwasty – bukszpan powinniśmy systematycznie podlewać i odchwaszczać. Nawadnianie jest szczególnie ważne tuż przed zimą, ponieważ rośliny zimozielone w tym okresie wciąż rosną, a zdolność korzeni do wchłaniania wody jest wtedy ograniczona.

Podsumowanie: jak zwalczyć ćmę bukszpanową?

Zwalczanie ćmy bukszpanowej musi być systematyczne i oparte zarówno na środkach zapobiegawczych, jak i uzasadnionych interwencjach. Należy również pamiętać, że zgodnie z integrowaną ochroną roślin, przed zastosowaniem chemicznych środków fitosanitarnych należy dołożyć wszelkich starań, aby zwalczać szkodniki bez użycia środków chemicznych, aby zapobiec ich negatywnemu wpływowi na środowisko i przede wszystkim na pożyteczne owady.

Na koniec złota rada dotycząca nie tylko zwalczania gąsienic na bukszpanach: