Cięcie gruszy, podobnie jak i cięcie innych drzew owocowych, to zabieg niezbędny, a równocześnie dość skomplikowany. Nie ma po prostu jednego uniwersalnego sposobu cięcia. Dla osób posiadających kilka rodzajów drzewek owocowych pocieszeniem może być informacja , że przycinanie gruszy nie różni się zbytnio od skracania pędów i gałęzi jabłoni. Jeśli raz nauczymy się techniki, będziemy mogli ją wykorzystać przy cięciu zarówno gruszy jak i jabłoni.
To jak przycinać gruszę zależy od wieku drzewa, warunków w jakich ono rośnie, a także odmiany gruszy oraz podkładki do szczepienia. Ważny jest też termin kiedy przycinamy grusze – inne jest letnie cięcie gruszy, inne wiosenne a jeszcze inne. W tym artykule skupiamy się na tym jak obcinać grusze wiosną.
Wiosenne przycinanie gruszy
Wiosenne przycinanie gruszy przynosi najwięcej korzyści i z tego zabiegu nie można rezygnować. Innymi słowy marzec to najlepszy czas na przycinanie gruszy. W miesiącu tym ryzyko mrozów mija lub jest minimalne, kończy się też prawdopodobieństwo, że rośliny przemarzną przez rany. Przycinanie gruszy najlepiej wykonać przed kwitnieniem, ponieważ zabieg ten może zaburzyć pracę owadów zapylających i zniszczyć pąki kwiatowe.
Jak przycinać gruszę – przegląd narzędzi
Do cięcia gruszy trzeba się też odpowiednio przygotować. Przydadzą się: drabina, najlepiej wygodna i lekka, narzędzia do cięcia drzew i krzewów, czyli pilarki, sekatory, a także maści ogrodnicze, którymi zasmarujemy rany powstałe po cięciu.
Wszystkie narzędzia do cięcia drzew i krzewów powinniśmy wcześniej wyczyścić i zdezynfekować. Jeżeli tego nie zrobimy łatwo możemy rozpowszechnić choroby drzew na inne rośliny. Do dezynfekcji można użyć powszechnie dostępnego denaturatu lub mydła potasowego.
Aby przycinanie nie wyrządziło krzywdy drzewkom, koniecznie trzeba użyć dobrych i bardzo ostrych narzędzi. Cięcie gruszy powinno być równe i szybkie, inaczej w ranach zacznie rozwijać się choroba grzybowa. Te drzewa (zwłaszcza szlachetne odmiany gruszy), są podatne na działanie patogenów grzybowych i miodunkę, nie należy więc dodatkowo ich osłabiać.
Do zabiegu cięcia gruszy najlepsze będą sekatory i nożyce ogrodnicze o ostrych ostrzach. Muszą być czyste i bez wyszczerbień. Do większych konarów należy używać małej piłki, również bardzo ostrej. Warto zwrócić też uwagę, czy na ostrzach nie zostały resztki trawy, żywicy czy ziemi – to także może być niebezpieczne dla drzewek.
Kiedy przycinać gruszę – ważne terminy i techniki
Zasada dotycząca tego kiedy i jak przycinać grusze mówi, iż po silnym przycięciu drzew, bezpośrednio po posadzeniu i przez kilka kolejnych lat, cięcie powinno być bardzo umiarkowane. Zbyt intensywne przycięcie młodych drzew sprawia, że grusze później wchodzą w owocowanie. W tym czasie wykonujemy cięcie mające uformować koronę drzewa.
W zależności od tego, jaką formę chcemy nadać drzewu, technika cięcia gruszy będzie się nieco różnić.
Formowanie szkieletu – cięcie grusz po posadzeniu
Cięcie to wykonujemy od końca lutego do końca marca (także drzewka posadzone jesienią). Drzewo przycinamy do wysokości ok. 1,1 m, aby umożliwić roślinie wytworzenie 4-6 głównych pędów bocznych, czyli szkieletu drzewa. Usuwamy też wszystkie pędy poniżej 60 cm wysokości.
Formowanie korony – cięcie grusz rosnących
Cięcie formujące wykonujemy od końca lutego do końca marca, z tym że najpierw przycinamy odmiany bardziej odporne na mróz.
Po roku od pierwszego cięcia powinniśmy wybrać 4-5 najsilniejszych pędów, równomiernie rozłożonych wokół przewodnika, które będą podstawowymi konarami korony. Takich pędów i przewodnika nie należy ciąć. Wyjątek stanowi tylko ich przyrost roczny większy niż 60 cm - wówczas najlepiej przyciąć je o 1/3 ich długości.
Do czasu kolejnego wiosennego cięcia pędy powinny wykształcić po kilka rozgałęzień, dokładniej na każdym pędzie powinno być od 4 do 6 rozgałęzień rozkładających się równomiernie na boki. Jeżeli jest ich więcej - nadmiar usuwamy.
W dwóch następnych latach stopniowo formujemy koronę, wybierając kolejne pędy na konary. Na drzewie tworzą się kolejne dwa piętra. Na koniec, gdy korona drzewa osiągnie trzy lub cztery piętra, wycinamy przewodnik nad ostatnim rozgałęzieniem najwyższego piętra. Oczywiście to cięcie gruszy, podobnie jak wszystkie poprzednie, wykonujemy również wczesną wiosną, w marcu.
Cięcie prześwietlające
W kolejnych latach jednym z ważniejszych zabiegów będzie przede wszystkim skracanie połamanych i suchych gałęzi, zagęszczonych pędów jednorocznych oraz mniejszych gałązek niebiorących udziału w owocowaniu. Wycinamy też pionowe pędy rosnące do środa korony (tzw. wilki) - ten zabieg najlepiej wykonywać latem, przy cięciu uzupełniającym. Podczas wykonywania cięcia prześwietlającego nie można przycinać dolnych, głównych gałęzi, ponieważ tworzą one podstawę korony. Można zaś przycinać ich przyrosty, jeżeli ich długość wynosi więcej niż 60 cm.
Cięcie odmładzające, czyli cięcie starej gruszy
W ogrodach często posiadamy stare grusze, u których cięcia albo nie wykonywano albo zrobiono to w sposób niewłaściwy. Korony tych drzew są zazwyczaj zbyt zagęszczone, a grusze słabo owocują.
Pierwszym zabiegiem jaki wówczas powinniśmy wykonać (wczesną wiosną) jest skrócenie przewodnika i rozluźnienie środka korony. Dolnych konarów natomiast nie tniemy w ogóle aby, drzewo nie zareagowało zbyt silnie. Jeżeli po takim cięciu drzewo wytworzy dużo długopędów wyrastających pionowo ku górze (wilków), przycinamy je w terminie letnim.
Po takich zabiegach powinniśmy otrzymać płaską koronę z wyciętym środkiem.
Kolejnej wiosny przycinamy pędy nadmiernie zagęszczające środek korony, można już też przerzedzać dolne partie korony. Pozostawiamy grube konary, rozbiegające równomiernie we wszystkie strony i oddalone od siebie o 40 - 50 cm. Po zakończeniu takiego cięcia prześwietlającego przystępujemy do usunięcia lub przynajmniej skrócenia pędów krzyżujących się oraz do przycięcia gałęzi, tak aby wymusić na drzewie formowanie krótkopędów owoconośnych bliżej rozgałęzień pierwszego i drugiego rzędu.
Tak przeprowadzone cięcie starej gruszy sprawi, że drzewo ponownie obficie zaowocuje.
Cięcie uzupełniające, czyli letnie cięcie gruszy
Oprócz głównego cięcia gruszy (wczesnowiosennego) często przeprowadza się letnie cięcie gruszy (uzupełniające). Jego termin powinien być dostosowany do konkretnej odmiany (optymalna data na letnie przycinanie gruszy to 2-4 tygodnie przed planowanym zbiorem). Polega głównie na wycinaniu tzw. wilków. Nie powinno się jednak ciąć ich po 15 września, gdyż może to przedłużyć wegetację drzew i obniżyć wytrzymałość drzew na mróz. Natomiast za wcześnie przeprowadzone cięcie może przyhamować wyrastanie owoców do normalnej wielkości. Im później usuniemy pędy, to tym słabiej będą wyrastać nowe. Jeśli usuniemy je w sierpniu to nie zdążą już odrosnąć i cięcie może być silniejsze.