​Płodozmian warzywny w ogrodzie – jak zaplanować zmianowanie?

Jedną z podstawowych zasad uprawy warzyw, ale również zbóż i innych roślin uprawnych jest stosowanie płodozmianu. To znana od setek lat metoda, dzięki której plony są obfite, zdrowe a ziemia nie wyjaławia się i przez lata gwarantuje tak samo dobre efekty uprawy. Płodozmian w uprawie warzyw ma proste zasady i nie wymaga bardzo dużych nakładów pracy. Idealnie sprawdzi się nawet w przydomowym ogródku. Wystarczy odpowiednio przygotować ziemię i zaplanować sadzenie.

Czym jest płodozmian warzywny?

Przed przejściem do meritum warto wyjaśnić dlaczego płodozmian warzywny jest ważny. Dawniej ziemię uprawiano w sposób zwany jednopolówką, czyli co sezon sadzono te same rośliny uprawne. Szybko jednak zorientowano się, że taka metoda uprawy powoduje, że rośliny częściej zapadają na choroby, pojawia się więcej chwastów, a plony są coraz mniejsze. Zaczęto stosować wówczas zróżnicowane uprawy na jednym kawałku ziemi, co poprawiło jakość i wydajność. Dziś nazywamy to płodozmianem, który od setek lat stosowany jest zarówno wśród rolników, jak i miłośników przydomowych ogródków. Bardzo ważne jest również to, że jest to metoda w pełni naturalna i ekologiczna, bez negatywnego wpływu na środowisko. Dzięki regularnym zmianom, choroby nie mają szans zadomowić się w ziemi na dłużej, bo nawet jeśli się pojawią, to w następnym sezonie, po zmianie obsadzenia, nie będą miały na czym żerować.

Przygotowanie działki do płodozmianu warzywnego

Ziemię na której planuje się wysiewać warzywa, należy podzielić na cztery równe części, oddzielone wyraźnie od siebie minimum kilkudziesięciocentymetrowymi ścieżkami. Wszystkie należy przygotować w taki sam sposób, czyli przekopać, dodać obornik lub nawóz i wyrównać. Można przyjąć, że każda z grządek ma takie same wartości odżywcze. Następnie można przystąpić do siania. Aby zrobić to zgodnie z zasadami płodozmianu należy podzielić warzywa na cztery kategorie.

Poniżej przykładowe gatunki z kategorii:

1. Warzywa o dużych wymaganiach pokarmowych: kapusta, kalafior, dynia, cukinia, seler, ziemniaki;
2. Warzywa o średnich wymaganiach pokarmowych: por, czosnek, marchew, pietruszka, rzodkiew, cebula;
3. Warzywa o niskich wymaganiach pokarmowych: sałata, zioła jednoroczne, koper, szpinak, bób, groch;
4. Warzywa wieloletnie: szparagi, rabarbar, szczaw, chrzan, cebula siedmiolatka.

Płodozmian warzywny w praktyce

Po zapoznaniu się z podziałem należy zaplanować, które warzywa z danej grupy chce się uprawiać w danym sezonie i wysiać je w następującym schemacie.

Po pełnym cyklu, czyli w powyższym przykładzie po trzech latach, należy ponownie rozrzucić obornik na cały ogródek. Cykl płodozmianu powinien trwać od 2 do 5 lat. Taki plan działania zapewni, że ziemia nie będzie się wyjaławiać, a choroby, nawet jeśli się pojawią, to przetrwają tylko jeden sezon. Schemat jest uproszczony, bo występują jeszcze inne czynniki, które wpływają na wygląd płodozmianu. Jednym z nich jest, między innymi, wartość odżywcza gleby. Jeśli jest wyjściowo niższa, może okazać się niezbyt wydajna i niektóre warzywa z grupy posiadającej duże wymagania pokarmowe mogą nie dać zbyt okazałych plonów, a te ze „średniej” grupy będzie należało potraktować, jako wysoko wymagające.

Zasady płodozmianu warzywnego, o których warto pamiętać

Warto też stosować się do innych zasad, które mogą poprawić jakość i wydajność upraw. Po zebraniu warzyw płytko korzeniących się (między innymi ogórek, cebula, rzodkiewka) dobrze jest posadzić te, których korzenie sięgają głębiej (między innymi marchew, pietruszka, buraki). Zapewni to optymalne wykorzystanie zasobów z ziemi.

Trzeba też pamiętać o tym, że są warzywa, które pobierają składniki odżywcze z ziemi, a jednocześnie ją użyźniają. Do tej grupy można zaliczyć na przykład niektóre warzywa strączkowe, więc warto uprawiać je nie tylko ze względów kulinarnych.

Warto stosować płodozmian warzywny

Płodozmian warzywny to prosta i naturalna metoda na obfity i zdrowy warzywny ogród. Nie wymaga również dużych nakładów, bo do prowadzenia go wystarczy tylko notes, długopis, trochę czasu i chęci. Zdecydowanie warto stosować płodozmian warzywny w każdym ogródku.