Wapnowanie – jesienne co nieco dla roślin

Wapnowanie to nic innego jak stosowanie nawozów zawierających wapń w celu dostosowania (podniesienia) odczynu gleby. W artykule przedstawiamy najważniejsze informacje odnośnie wapnowania. Dowiecie się z niego jakie rośliny nie lubią wapna, a dla jakich zabieg ten jest wskazany oraz czym i kiedy posypać ziemię wapnem.

Po co wapnowanie?

Wapnowanie reguluje odczyn gleby, który jest jednym z najważniejszych parametrów gleby. W mikroskali jest to stosunek stężenia jonów wodorowych H do jonów wodorotlenkowych OH- w roztworze. Dostępność poszczególnych składników pokarmowych zależy właśnie od odczynu gleby.

Przykładowo, kwaśna gleba często ma problemy z przyswajaniem fosforu, a metale ciężkie na takiej glebie są łatwo wchłaniane przez rośliny. W glebie zasadowej zaś większość mikroelementów jest niedostępna dla roślin. Chociaż każda roślina ma swoje własne optymalne warunki do wzrostu, to większość roślin najlepiej czuje się w glebach lekko kwaśnych i obojętnych, czyli mających odczyn pH między 5,6 a 7,2.

Ogólnie możemy stwierdzić, że:

• pH poniżej 4,5 – gleba bardzo kwaśna – tylko niektóre gatunki roślin tolerują to pH (m.in. azalie, kalmie, borówki, wrzosy, świerki, sosny, żurawina wielkoowocowa);
• pH między 4,6-5,5 – gleba kwaśna – niewiele roślin lubi tę glebę (np. magnolie);
• pH między 5,6-6,5 – gleby lekko kwaśne – większość owoców i warzyw dobrze rośnie na takich glebach
• pH między 6,6-7,2 – gleby obojętne – większość roślin dobrze rozwija się i rośnie na glebach o takim odczynie
• pH powyżej 7,2 – gleby alkaliczne, zasadowe – wiele drzew i krzewów ozdobnych preferuje lub toleruje takie gleby (m.in. laurowiśnia, kasztanowiec, tawulec, głóg)

Co daje wapnowanie?

Dzięki zastosowaniu nawozów wapniowych w glebie kwaśnej nie tylko regulujemy pH samej gleby, ale również poprawiamy jej właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne. W wyniku regularnego wapnowania zwiększamy aktywność mikrobiologiczną gleby, zwiększamy dostępność i efektywność wchłaniania wielu składników mineralnych. Dodatkowo ograniczamy wchłanianie metali ciężkich przez rośliny.

Kiedy posypać ziemię wapnem?

Mierniki glebowe zobacz ofertę

Podstawowym wskaźnikiem do wapnowania gleby na działce jest nadmierne zakwaszenie podłoża, tj. niskie pH. Odczyn ten można zmierzyć za pomocą kwasomierza (pehametru) lub przesyłając próbki gleby do analizy laboratoryjnej. Pobierając próbki gleby w celu zmierzenia jej odczynu, pamiętajmy o tym, żeby pobrać ją  z kilku różnych miejsc (w ogrodzie ze względu na możliwe różnice w pomiarach).

Jednym z najważniejszych celów wapnowania jest doprowadzenie odczynu gleby do poziomu odpowiedniego dla upraw – w przydomowym ogródku większość roślin preferuje pH w okolicach 6,0-6,5. Wyjątkiem są m.in. rośliny wrzosowate, które muszą mieć odczyn kwaśny (pH = ok. 4,5) oraz winorośle i orzechy włoskie, które z kolei preferują odczyn lekko zasadowy (pH = ok. 7,2).

Kiedy wapnować glebę na działce?

Wapno potrzebuje umiarkowanej temperatury i wysokiej wilgotności gleby, aby dobrze związać się z glebą, dlatego najlepiej stosować je jesienią (wrzesień-listopad). W ostateczności możemy to zrobić również wczesną wiosną (luty-marzec), ale tylko wtedy, gdy nie zdążyliśmy tego zrobić jesienią. Wtedy trzeba pamiętać, że nawozów wapniowych nie łączymy z nawozami fosforowymi, siarczanowymi i potasowymi. Nawożenie nimi możemy rozpocząć dopiero po  3-4 tygodniach od wapnowania.

Dobrym – zalecanym terminem – do przeprowadzenia zabiegu wapnowania jest najczęściej czas przed założeniem ogrodu. Dawki nawozów wapniowych ustala się w zależności od pH gleby i typu gleby. Wystarcza ono na ok. 4 lata Później ph łatwiej jest modyfikować nawozami mineralnymi o właściwościach lekko zakwaszających lub lekko neutralizujących, które dobieramy w zależności od efektu jaki  chcemy uzyskać.

Na rynku jest wiele nawozów wapniowych, ale każdy z nich sprawdzi się w innych warunkach.

Poniżej przedstawiamy kilka najciekawszych z nich:

1. Saletra wapniowa – to nawóz azotowo-wapniowy. Sprawdzi się przy dolistnym dokarmianiem roślin cierpiących na niedobór wapnia (m.in. w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia chorób fizjologicznych jabłek, pomidorów, papryki, sałaty). Nawóz ten nie zakwasza środowiska glebowego, ale nie nadaje się do podniesienia pH gleby. Jest to „tylko” źródło azotu i wapnia dla roślin.

Przykładowy produkt:  Saletra wapniowa Agra.

2. Wapno tlenkowe – inaczej nazywane wapnem palonym budowlanym i prawdopodobnie dlatego zaliczane jest do jednych z tańszych nawozów wapniowych. Działa szybko, a tym samym powoduje nagłe zmiany odczynu pH gleby. Wbrew pozorom nie jest to korzystne. Nawóz ten najlepiej stosować na glebach ciężkich i to w niewielkich dawkach.

Przykładowy produkt: Wapno do bielenia drzew i odkwaszania gleb.

3. Wapno węglanowe – to najbardziej uniwersalne wapno do regulacji odczynu pH gleby. Uzyskiwane jest najczęściej z naturalnych, rozdrobnionych skał wapniowych. Działa wolno, więc nie wpływa negatywnie na życie biologiczne gleby. Jeżeli nie wiemy co zakupić – to właśnie takie wapno będzie najlepszym wyborem :)

Przykładowy produkt: Wapno nawozowe granulowane Florovit.

4. Dolomit – to mielona skała, zawierająca nie tylko związki wapnia, ale również znaczne ilości magnezu. Postawy na dolomit, jeśli chcemy tylko lekko podwyższyć pH podłoża i jednocześnie stosunkowo tanio uzupełnić niedobory magnezu w glebie.

Przykładowy produkt: Dolomit mielony Florovit.

5. Mączka bazaltowa – to zmielona skała wulkaniczna. Ze względu na niewielką ilość wapnia, nie można jej zaliczyć do nawozów typowo wapniowych. Możemy ją jednak stosować wysokich dawkach i przy jej pomocy nie tylko uzupełnić niedobory mikroelementów w wyjałowionej glebie, ale również lekko podwyższyć odczyn pH.

Przykładowy produkt: Mączka bazaltowa Sumin.

Jakie wapno na lekkie gleby?

Gleby lekkie źle znoszą przesuszenie, dlatego tak ważne jest chronienie ich przed utratą wody. W związku z tym, nie możemy na nich stosować tlenków wapnia lub magnezu, aby dodatkowo ich nie przesuszać. Gleby lekkie są też bardziej narażone na wymywanie składników pokarmowych, co skutkuje także obniżaniem się pH.

Regularne wapnowanie gleb lekkich jest więc niezbędne. Do ich odkwaszania najlepiej nadają się wapna nawozowe węglanowe, o delikatniejszym działaniu niż tlenki. Dodatkowo, pamiętajmy o uzupełnianiu magnezu np. wapnem dolomitowym.

Zasady wapnowania

nawozu wapniowego nie stosujemy na mokrą glebę

podczas wapnowania powinno być sucho i bezwietrznie

po wykonaniu wapnowania nawozy dokładnie mieszamy z glebą, a następnie – w razie potrzeby – stosujmy inne nawożenie roślin

nawozy tlenkowe stosujemy na gleby ciężkie

w przypadku, gdy posiadamy glebę lekką i torfową, nie stosujemy nawozów w formie tlenkowej – w ten sposób możemy zniszczyć całą strukturę. Do gleb tego rodzaju wybierajmy wolno działające nawozy lub kredę nawozową

Mieszanie wapna z nawozami

Możemy spotkać się z wieloma rozbieżnymi opiniami na ten temat. W rzeczywistości istnieją dość proste zasady, którymi warto kierować się w trakcie odkwaszania gleby. Wapna nie wolno łączyć ze stosowaniem nawozów fosforowych, siarczanowych i potasowych, w tym również z mocznikiem, gdyż nawozy wapniowe powodują duże straty azotu i zmniejszenie przyswajalności fosforu. Z tego samego powodu nie powinniśmy wapnować gleby świeżo nawożonej obornikiem. Pomiędzy wapnowaniem, a stosowaniem innych nawozów, poczekajmy przynajmniej 2-3 tygodnie.

Jakie rośliny nie lubią wapna?

Jeśli posiadamy kwaśną glebę w ogrodzie nie oznacza, że musimy ją od razu wapnować. Nie wszystkim roślinom będzie ona przeszkadzać, a niektóre wręcz preferują kwaśne podłoże i wapnowanie im zaszkodzi.

Do roślin tolerancyjnych gleby o odczynie poniżej 5,5 oraz kwasolubnych należą przede wszystkim: rośliny wrzosowate i ozdobne, niemal wszystkie krzewy iglaste, wiele paproci oraz niektóre krzewy owocowe (malina, agrest, aronia) i warzywa (pietruszka, papryka, koper).

Jakie warzywa lubią wapnowanie?

Większość warzyw najlepiej rośnie na glebie lekko kwaśnej lub obojętnej, tj. odczyn pH  między 6,0-6,8. W kwaśnej glebie większość warzyw kiełkuje, rozwija się, ale słabo plonuje, ponieważ ich wzrost jest wolniejszy. Co więcej, korzenie warzyw uprawianych na kwaśnej glebie są poskręcane, często uszkodzone.

Wapnowanie gleb jest zatem ważną częścią uprawy warzyw i powinniśmy je przeprowadzać co najmniej raz na 4 lata. Pamiętajmy przy tym, że wiele warzyw źle znosi glebę świeżo wapnowaną. Do tej grupy należy m.in. pomidor, marchew, groch, seler, cebula, burak i ogórek. Uprawę tych gatunków zaleca się przełożyć na drugi rok po zabiegu odkwaszania.

Czy warto wapnować?

Wapnowanie gleby zwiększa działanie innych nawozów mineralnych i organicznych. Dostosowanie pH za pomocą wapnowania to pierwszy rekomendowany krok przed uprawę roślin. Odczyn gleby to jeden z ważniejszych czynników decydujących o wielkości i jakości naszych upraw. Im bardziej gleba jest kwaśna, tym rośliny słabiej wchłaniają składniki mineralne, tym  niższa jest gruzełkowatość ziemi i większa nieprzepuszczalnych gleby oraz słabszy rozwój systemu korzeniowego.

Odpowiednie pH gleby umożliwia prawidłowy wzrost i funkcjonowanie systemu korzeniowego roślin, który odpowiada za właściwe odżywienie i zdolność pobierania wody z głębokich warstw gleby. Jest to szczególnie ważne w okresach suszy.