Lato chyli się ku końcowi, a nadchodząca jesień wypełnia ogród zapachem gleby, wilgoci i przekwitłych roślin. Ta pora roku, pomimo melancholijności, jest pracowitym i pożytecznym okresem w ogrodzie. W końcu, jeśli w kolejnym roku chce się mieć piękny ogród, już jesienią trzeba o niego zadbać. Motywację powinien stanowić fakt, że wszystkie te jesienne prace w ogrodzie zaowocują – i to dosłownie – gdy nadejdzie wiosna. Jakie prace wykonujemy jesienią w ogrodzie?
Jesienne prace w ogrodzie: zbiory warzyw
Jesienią kończy się okres wegetacji wielu warzyw. W pierwszej połowie września nie plonują już warzywa ciepłolubne, takie jak: pomidory, papryka, ogórki, cukinie czy fasolka szparagowa. Zaraz po nich do zbioru będą wysiane latem na poplon rzodkiewki, sałaty i koper, a nieco później dojrzewają buraki, selery, marchew, kalafiory, brokuły, kapusta pekińska i dynia – następuje to końcem września/początkiem października. Najpóźniej z grządek znikają kapusty głowiaste, szpinak i pietruszka, bo końcem października. Wszystkie zebrane warzywa należy bezpiecznie przechować, dlatego w przerwach między zbiorami powinno się przygotować dla nich odpowiednie miejsce. Trzeba oczyścić piwnice, nabyć suchy piasek do przesypywania korzeni warzyw, przygotować miejsce na kopiec oraz uporządkować i oczyścić skrzynie i pojemniki do przechowywania warzyw. Oczywiście część zbiorów można przeznaczyć na przetwory na zimę.
Jesienne prace w ogrodzie: porządki w warzywniku
Po zbiorach na grządkach zostają niemałe ilości resztek roślinnych, a czasem niestety i chwastów. Nie mogą one zalegać w warzywniku na zimę, ponieważ tworzy to doskonałe warunki do rozwoju przetrwalników wielu chorób i szkodników. Z tego względu grządki należy dokładnie oczyścić z chwastów i resztek pozostałych po zbiorach, a cały zgromadzony materiał wykorzystać na kompost. W glebie mogą pozostać tylko korzenie roślin z rodziny bobowatych takich jak fasola czy groch. Dzięki znajdującymi się na nich bakteriach brodawkowych (azotowych), wzbogacają podłoże w azot. Uporządkowane grządki można dodatkowo wesprzeć dobrze rozłożonym kompostem. Po takim zabiegu całość należy przekopać z wierzchnią warstwą gleby. Wiosną taki kompost będzie doskonałym źródłem substancji odżywczych dla wszystkich uprawianych warzyw. Jeśli kompostowanie nie pomoże, to w razie potrzeby jesienią można też sięgnąć po nawozy mineralne (z tym, że fosforem i potasem należy pryskać warzywniak w październiku), które również należy przekopać z wierzchnią warstwą podłoża.
Jakie prace wykonujemy jesienią w ogrodzie oprócz zbiorów i porządków w warzywniku?
Jesienne porządki w ogrodzie to także uprzątnięcie z rabat roślin sezonowych, a także przekwitłych kwiatostanów bylin i krzewów. Spadające z drzew liście, gromadzące się na rabatach i trawnikach również wymagają interwencji. Te pochodzące ze zdrowych drzew liściastych mogą być kompostowane lub pozostać na rabatach jako dodatkowa ochrona bylin i roślin cebulowych przed chłodem. W żadnym wypadku liście nie mogą natomiast zalegać na trawnikach, gdyż trawa szybko pod nimi gnije i zamiera. Dlatego też przez całą jesień należy je systematycznie grabić i usuwać z murawy. Jeżeli ogród jest sporych rozmiarów i grabienie liści może zająć zbyt wiele czasu, pomocna okaże się dmuchawa do liści. Najbardziej odpowiednia będzie taka z podpiętym workiem do ich gromadzenia oraz z funkcją rozdrabniania. Po skruszeniu objętość takich posiekanych liści jest znacznie mniejsza a tym samym zajmą onemniej miejsca. Podczas sprzyjającej pogody, trawę należy też w miarę jej wzrostu kosić, gdyż nieskrócona przed zimą jest mniej odporna na choroby grzybowe.
Jesienią wykopujemy, sadzimy i zabezpieczamy rośliny
Jesienią trzeba też wykopać części podziemne roślin nie mogących pozostać na zimę w gruncie. W związku z tym już na przełomie września i października wykopuje się dalie, mieczyki, krokosmie, kanny oraz neriny. Wydobyte bulwy, cebule i kłącza trzeba oczyścić z resztek liści oraz pędów, podsuszyć i umieścić w płaskich, przepuszczających powietrze, najlepiej w drewnianych skrzynkach z torfem, piaskiem lub trocinami. Tak przygotowane rośliny powinny być przechowywane w temperaturze ok. 5-8°C aż o końca zimy.
Połowa września to najlepszy czas na sadzenie cebulek wiosennych kwiatów takich jak tulipany, hiacynty czy narcyzy.
W listopadzie zaś należy okryć rośliny na zimę. W związku z tym, już wcześniej warto sprawdzić stan posiadanych materiałów ociepleniowych (włókniny, mat słomianych) i w razie potrzeby uzupełnić braki.
Zwykle pod koniec listopada, gdy wykonane zostaną już wszystkie prace ogrodnicze, należy też przeglądnąć i dobrze zabezpieczyć narzędzia ogrodnicze. Przed schowaniem ich naswoje miejsce, warto sprawdzić, czy nie wymagają naprawy lub renowacji i w razie potrzeby zabezpieczyć ich metalowe części przed korozją oraz wymienić spróchniałe, pęknięte, uszkodzone elementy na nowe. Dzięki temu wiosną zaoszczędzi się cenny czas – można od razu zabrać się do pracy - a nie dopiero przeprowadzać renowację narzędzi.
Jesienne prace w ogrodzie: podsumowanie
Jesienne porządki w ogrodzie to zadanie czekające przed każdym właścicielem ogrodu. Aby ogród przetrwał zimę, trzeba go uporządkować i zadbać o dobrą ochronę roślin. Przed zakończeniem sezonu koniecznie należy usunąć opadłe, obumarłe liście, przyciąć gałęzie suche drzew i podlać obficie lubiące wilgoć rośliny. Obowiązkowo trzeba także okryć przed mrozem wrażliwe krzewy i byliny oraz skosić i oczyścić trawnik.