Przedwiośnie i wczesna wiosna to dla każdego ogrodnika wyjątkowo pracowity okres w roku. Wzrastająca temperatura i ciepłe promienie słońca sprzyjają rozwojowi warzyw, dlatego warto odpowiednio wcześnie rozpocząć ich uprawę. Wczesny jej etap należy rozpocząć od wysiewu nasion do skrzynek, miniszklarenek lub specjalnych wielodoniczek wypełnionych odpowiednim podłożem, by po kilku tygodniach przesadzić je wprost do gruntu. Przygotowaliśmy kompendium na ten temat. Przeczytaj, a dowiesz się kiedy wysiewać nasiona.
Przygotowanie do wysiewu nasion
Niektóre warzywa wymagają odpowiednio długiego okresu wegetacji dlatego, aby móc cieszyć się wspaniałymi plonami, należy odpowiednio wcześnie przygotować rozsadę. Aby mieć pewność, że jest zdrowa i ma dobrze rozwinięty system korzeniowy, warto wiedzieć, jak zapewnić jej najlepsze warunki do wzrostu.
Rozsady to młode rośliny, wyhodowane z nasion zasadzonych w skrzynkach, inspektach, szklarniach lub rozsadnikach, które przeznaczone są do wysadzenia na stałe. Choć siewki uprawiane w ten sposób wymagają dużo więcej zabiegów pielęgnacyjnych, niż wysiew nasion do gruntu, w niektórych przypadkach wyhodowanie rozsady jest konieczne. Metoda ta jest szczególnie polecana w przypadku warzyw, które mają długi okres wegetacji i do prawidłowego wzrostu potrzebują wyższych temperatur. W skrzynkach czy na rozsadnikach można lepiej zadbać o prawidłową pielęgnację roślin, ich regularne podlewanie, odkwaszanie i ochronę przed szkodnikami, co jest szczególnie ważne w przypadku licznych odmian warzyw kapustnych.
Wysiew warzyw do skrzynek jest szczególnie wskazane w przypadku takich gatunków, jak:
- pomidory,
- papryka,
- seler,
- sałata,
- cukinia,
- kabaczek,
- bakłażan,
- patison,
- ogórek.
Powyższe warzywa są ciepłolubne i można wysadzać je wprost do gruntu dopiero po okresie wiosennych przymrozków, czyli od połowy maja. W przypadku, gdyby ich nasiona zostały wysiane dopiero w tym czasie, rośliny z pewnością nie osiągnęłyby dojrzałości w odpowiednim czasie.
Odpowiedni wybór nasion
Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem jest zakup paczkowanych nasion. Należy przede wszystkim sprawdzić ich datę ważności, termin siewu warzyw i innych nasion, a także dobrać je odpowiednio do pory roku, dzięki czemu rośliny będą mogły prawidłowo się rozwijać i wydać plon w odpowiednim momencie.
Decydując się na samodzielną uprawę warzyw, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na informacje, zawarte na opakowaniach nasion, dzięki czemu rośliny będą miały zapewnioną optymalne warunki do wzrostu. Z reguły wczesny wysiew warzyw można rozpocząć już od połowy lutego. Co ważne, niektóre gatunki warzyw mają podobny okres wysiewu lecz są gotowe do zbioru w innych odstępach czasu.
Przykładowo, pomidor Moneymaker, wysiewany w miesiącach styczeń-marzec wydaje plony od czerwca do września, natomiast odmiana Remiz, choć jest wysiewana w podobnym czasie (styczeń-luty), dojrzałe owoce daje już w okresie od maja do czerwca.
Nieocenioną pomocą dla każdego, kto zdecyduje się na wysiew nasion warzyw do skrzynek lub do gruntu mogą być opakowania po nasionach, które mogą być wykorzystane jako etykiety identyfikujące. Wystarczy jedynie wybraną etykietę umieścić w miejscu, w którym zasiane zostały nasiona, dzięki czemu powstaje czytelny znacznik odmiany danej rośliny oraz zasad jej pielęgnacji. Żeby wyjść naprzeciw ogrodnikom, w ostatnim czasie producenci zadbali o specjalne opakowania (np. seria łatwy wysiew), które przez unikalny kształt i jakość wykonania bardzo ułatwiają odpowiednie oznaczenie grządki.
Miejsce wysiewu
Przedwiośnie to najlepsza pora na wczesny wysiew nasion warzyw. Z uwagi na fakt, iż w tym czasie dzień jest jeszcze krótki, a rośliny otrzymują mało światła, warto zapewnić im jak najlepsze miejsce do wzrostu, w którym będą miały zapewnione odpowiednie oświetlenie i optymalną temperaturę. Choć idealnym miejscem byłaby ogrzewana szklarnia lub weranda, równie dobrze sprawdzi się wysiew nasion warzyw do skrzynek, które należy ustawić jak najbliżej okien – najlepiej na parapecie lub podwyższeniu, dzięki czemu siewki będą miały zapewniony lepszy dostęp do naturalnego światła. W przypadku, gdyby młode rośliny wyginały się w kierunku szyby, należy co kilka dni obracać skrzynkę drugą stroną do okna.
Jeśli chodzi o wysiew warzyw do gruntu to bardzo istotne jest rozplanowanie rozsady. Rośliny, mogą wpływać na siebie w sposób pozytywny lub negatywny. Znajomość tych wpływów, można wykorzystać do podniesienia plonów lub ochrony roślin. Niedopuszczalne jest konkurowanie roślin o wodę, słońce czy składniki pokarmowe. Jakie warzywa sadzić obok siebie a jakich połączeń lepiej unikać? Dobrze obrazuje to tabela uprawa współrzędna roślin. Ponadto, warto wiedzieć jakie warzywa sadzić po sobie. Wiedza ta przyniesie wymierne korzyści. Temat płodozmianu warzywnego poruszyliśmy w innym artykule (patrz: możesz polubić jeszcze).
Skrzynki do wysiewu nasion warzyw
Nasiona warzyw ciepłolubnych, takich jak papryka, sałata czy pomidory, można z powodzeniem wysiewać w skrzynkach. W tym celu wystarczy rozłożyć je równomiernie w rzędach, a następnie przysypać cienką warstwą podłoża. Jednym z najwygodniejszych rozwiązań są tzw. wielodoniczki, czyli palety ze specjalnymi wgłębieniami, do których wsypuje się podłoże. Następnie wystarczy umieścić nasiona po jednym w każdym wgłębieniu. Ponadto zastosowanie tzw. wielodoniczek, znacząco ogranicza niebezpieczeństwo uszkodzenia niezwykle delikatnych korzeni, w późniejszym zastosowaniu rozsady. Co ważne, nasiona gatunków dyniowatych – ogórka, cukinii, kabaczka czy patisona, a także kukurydzy najlepiej umieszczać pojedynczo w doniczkach, z uwagi na fakt, że źle znoszą przesadzanie.
Kiedy siać warzywa? Ważna odpowiednia temperatura i wilgoć
Warzywa psiankowate, takie jak pomidor czy papryka doskonale rozwijają się w temperaturze 15-18 °C, dyniowate (ogórek, cukinia) - 18-20 °C, natomiast sałata i warzywa kapustne (kalarepa, kalafior) oraz por i seler świetnie czują się w 10-15 °C. Ważne jest, aby wszystkie siewki miały stale lekko wilgotne podłoże, w związku z czym należy je często podlewać, uważając jednocześnie, aby strumień wody nie wypłukał nasion. Bardzo dobrym rozwiązaniem wydaje się tu zastosowanie opryskiwacza ciśnieniowego, którego rozproszony strumień wody będzie odpowiednio delikatny.
Odpowiednie podłoże
Najważniejszym czynnikiem, wpływającym na wzrost rozsad jest odpowiednie podłoże, które powinno być mieszaniną torfu i piasku, dzięki czemu roślina będzie miała doskonale rozwinięty system korzeniowy oraz część nadziemną.
W ostatnich latach zaczyna odchodzić się od podłoża z torfem, ponieważ tej skały osadowej jest coraz mniej – trudno ojej wydobycie. Spowodowane jest to… rolnictwem. Torfowiskom nie sprzyja też podnoszenie się temperatury powietrza i malejący poziom wód gruntowych (warunki do rozwoju torfowisk są coraz gorsze), a także większa ilość zanieczyszczeń związkami azotu czy pyłami. Cały czas trwają prace nad dobrym zamiennikiem torfu.
W sklepach oprócz ziemi ogrodowej dostępne są również gotowe mieszanki, przeznaczone właśnie do rozsad. Odpowiednie podłoże powinno być lekkie, przepuszczalne, o drobnej frakcji i małej ilości nawozu, który w nadmiarze mógłby uszkodzić młode rośliny.
Wzmocnienie, czyli pikowanie roślin
Gdy roślina wykształci pierwsze 2-3 liście właściwe, należy wykonać tzw. pikowanie roślin, czyli zabieg wzmacniający i pobudzający rozsady do wzrostu korzeni. W tym celu należy rozdzielić rosnące razem siewki i przesadzić je do większych, pojedynczych doniczek. Aby nie uszkodzić delikatnych korzeni, warto użyć specjalnego pikulca, którym wystarczy zrobić wgłębienia w podłożu, by następnie umieścić w nich młode korzenie siewek. Po przesadzeniu rośliny należy obficie podlać.
Hartowanie rozsady
Każda rozsada, która wyrosła w pomieszczeniu, wymaga zahartowania przed posadzeniem w gruncie. Jak pikować rośliny? Prawidłowe hartowanie rozsady roślin polega na jej codziennym pozostawianiu przy uchylonym oknie, a w kolejnych dniach – na zewnątrz, stopniowo wydłużając czas jej pobytu na dworze. Dzięki temu rozsada może przyzwyczaić się do zmian temperatury i ostrych promieni słońca, a tym samym łatwiej przyjmie się w gruncie.
Jaki jest optymalny termin siewu warzyw?
Zielony groszek, marchew oraz pietruszkę można wysiewać wprost do gruntu, gdy tylko rozmarznie ziemia (zwykle pod koniec marca). Takie warzywa jak cebula, buraki i rzodkiew wysiewać można wczesną wiosną – najlepiej w kwietniu, choć nie zapominajmy o wskazówkach producenta umieszczonych na opakowaniu. Wówczas należy umieścić w glebie ząbki czosnku i cebulę dymkę. Ziemię powinno się dokładnie przekopać, usunąć chwasty i rozdrobnić grudki. Kolejnym etapem jest wytyczenie w równomiernych odstępach płytkich rowków, w których należy niezbyt gęsto i dość płytko umieścić nasiona. Na koniec wystarczy delikatnie przysypać je ziemią i obficie podlać za pomocą konewki z sitkiem.