Jak przygotować się do wysiewu i rozsady warzyw?

Zima w tym roku ma przedłużony rozbieg. Niby powinna trwać od dłuższego czasu, ale wciąż jest jakaś taka niezdecydowana. Być może jeszcze nas porządnie zasypie śniegiem i skuje ogrody lodem, ale prawda jest taka, że wiosna coraz bliżej. Możemy już powoli rozgrzewać się myślą o tym, jakie warzywa, owoce i rośliny ozdobne wysiejemy w tym roku w naszych przydomowych ogródkach. Ta przyjemna perspektywa z pewnością rozjaśni długie i ponure zimowe wieczory. Właśnie teraz jest najlepszy czas, by zastanowić się, jakie gatunki i kiedy będziemy mogli wysiać na parapecie. Teraz możemy zaplanować, jak przygotować rozsadę warzyw w domu i kiedy wysadzić rozsady do ogrodu? Poniżej kilka praktycznych porad dotyczących tego, jak przygotować odpowiednie podłoże, a następnie jak dbać o nasze domowe warzywne przedszkole.

Czym jest w ogóle rozsada?

Rozsada to bardzo młode roślinki, które zostały wyhodowane z nasion w pojemnikach, czyli poza docelowym miejscem przeznaczenia. Roślinki te dopiero po osiągnięciu określonej fazy wzrostu przesadzamy do gruntu. Rozsadę warzyw, w zależności od gatunku, przygotowuje się najczęściej od połowy lutego do maja. Najwcześniej wysiewamy nasiona bobu, karczocha i pora. Następnie przychodzi czas na kalarepę, paprykę, sałatę rzymską, seler i wysokie odmiany pomidorów. Na koniec wysiewamy karłowe odmiany pomidorów, cukinię, ogórki i dynię. Warzywa uprawiane są w ciepłych pomieszczeniach, na parapetach okiennych, w szklarniach, ogrzewanych tunelach na tzw. rozsadnikach albo w inspektach. Inspektem jest zazwyczaj skrzynia wykonana z drewna, betonu lub tworzyw sztucznych, nakryta oknami inspektowymi, która może być na stałe wpuszczona w ziemię lub przenośna. Gatunki mniej wymagające, jeśli chodzi o temperaturę, możemy na tym etapie uprawiać w chłodnych i dobrze doświetlonych pomieszczeniach gospodarczych. Rozsada powinna być zatem tworzona głównie dla:

• warzyw ciepłolubnych, które do wzrostu potrzebują wysokich temperatur;
• warzyw, które rosną bardzo wolno,
• warzyw o długim okresie kiełkowania.

Niewątpliwie uprawa warzyw z rozsady jest bardziej pracochłonna od siewu bezpośrednio do gruntu. Ponadto wymaga zorganizowania dodatkowego czasu i miejsca. Są to jednak niewielkie utrudnienia w porównaniu do korzyści płynących z tej metody uprawy, takich jak między innymi:

• uzyskanie gotowych do spożycia warzyw znacznie wcześniej, niż wynikałoby to z kalendarza klimatycznego;
• niższe koszty rozsady własnej produkcji w porównaniu zakupem sadzonek od producentów;
• znacznie bogatsza oferta nasion przeznaczonych do domowej uprawy niż wybór roślin w postaci rozsady w sklepach;
• możliwość uprawy roślin wywodzących się z cieplejszego klimatu, dla których nasz okres wegetacyjny jest za krótki;
• przyjemność obserwowania delikatnych roślinek kiełkujących po długiej zimie w domowym zaciszu.

Przygotowanie rozsady i wybór pojemników

W domowej hodowli nasiona najczęściej wysiewa się do doniczek, skrzynek lub celulozowo-torfowych tacek wielodoniczkowych. Zaletą tych ostatnich jest możliwość umieszczenia ich w gruncie wraz z rośliną, gdyż z czasem ulegną one rozkładowi bez szkody dla podłoża. Bardzo wygodnym rozwiązaniem, zwłaszcza przy dość dużej hodowli, są mini szklarnie z gotowymi krążkami torfowymi, które są łatwe w użyciu, organiczne i biodegradowalne, a zatem całkowicie przyjazne dla środowiska. Wyrośnięte sadzonki wysadza się do gruntu wraz z bryłą torfową, co pozwala uchronić korzenie rośliny. Pamiętajmy, aby nasiona przed wysiewem zabezpieczyć przed chorobami grzybowymi. Bardzo ważnym aspektem naszej hodowli jest także wybór właściwego podłoża. Rozsada wyprodukowana na podłożu dobrej jakości będzie miała dobrze rozwinięty system korzeniowy oraz część naziemną i lepiej przyjmie się w miejscu docelowym. Podłoże powinno być żyzne, o dużej przepuszczalności i bogate w składniki pokarmowe dla młodych roślin. Najlepiej sprawdzi się ziemia kompostowa, lekka i pulchna, z dodatkiem torfu i piasku.

Młode sadzonki warzyw wymagają utrzymywania stałej wilgotności podłoża oraz dobrej wilgotności powietrza, dlatego należy podlewać je regularnie i ostrożnie, tak żeby nie wypłukać drobnych nasion i nie doprowadzić do nadmiernego zalania podłoża. Pojemniki z rozsadami powinniśmy ustawić w miejscu dość ciepłym i bardzo jasnym, a jednocześnie przewiewnym, co pozwoli ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób oraz szkodników. W warunkach domowych najlepiej nadają się do tego celu południowe i południowo-zachodnie parapety, pod którymi nie ma kaloryferów.

Hartowanie roślin oraz wysadzanie na miejsce docelowe

Młode rośliny, które wzrastały w cieplarnianych warunkach muszą mieć czas na przystosowanie się do naturalnych warunków panujących w ogrodzie. Dlatego na około 10-14 dni przed wysadzeniem do gruntu musimy je zahartować. W tym celu powinniśmy ograniczyć podlewanie i obniżyć rozsadzie temperaturę bądź poprzez okresowe wietrzenie pomieszczenia bądź poprzez krótkotrwałe wystawianie roślin na zewnątrz, o ile oczywiście pogoda temu sprzyja. Początkowo rośliny wystawiamy jedynie na kilka godzin dziennie, stopniowo wydłużając ten czas, tak by przed wysadzeniem rozsady spędziły w ogrodzie także dwie lub trzy noce.

Warzywa wysadza się do gruntu zazwyczaj około połowy maja, po tak zwanej Zimnej Zośce, kiedy mija zagrożenie porannymi przymrozkami. Sadząc rośliny pamiętajmy o zachowaniu między nimi właściwych odległości, ponieważ nadmierne zagęszczenie nie służy ich wzrostowi. Przez kilkanaście pierwszych dni po wysadzeniu do ogrodu dbamy o to, by ziemia wokół sadzonek była stale wilgotna. A za jakiś czas będziemy się mogli cieszyć plonami.