zimowe prace w ogrodzie

Ogród zimą jest spokojny, uśpiony i jednocześnie piękny - zwłaszcza, gdy przykryty jest białym puchem. Zima w ogrodzie to czas odpoczynku dla roślin, ale także niezbędnej pracy ogrodnika. Choć większość roślin jest w stanie spoczynku, w tym okresie nie zapominamy o ich ochronie, przygotowaniu ogrodu do nadchodzącego sezonu oraz zabezpieczaniu przed mrozami. Prace w ogrodzie zimą są równie ważne jak te wiosenne czy letnie, a odpowiednia pielęgnacja w tym czasie pozwala na zdrowy rozwój roślin w nadchodzących miesiącach.

Jak dbać o ogród w przedzimiu? 

Zanim poznamy zadania konieczne lub możliwe do wykonania w ogrodzie zimą, zróbmy szybki przegląd prac, które warto przeprowadzić jeszcze w okresie przejściowym między jesienią a zimą.

Ze względu na to, że na naszym blogu znajduje się wiele treści opisujących to jak zabezpieczyć rośliny przed zimą, to w tym artykule na to pytanie odpowiemy krótko i zwięźle - będą to zalety poszczególnych zabiegów oraz kompendium zadań do wykonania. Wszystko przedstawiliśmy w tabelach. Dodamy tylko, że według definicji przedzimie to okres przejściowy między jesienią, a zimą i przypada na listopad i początek grudnia lub wtedy, gdy średnia dobowa temperatura powietrza wynosi 0-5℃.

Nawadnianie roślin zimą

Obfitego podlewania przed zimą potrzebują przede wszystkim iglaki i rośliny zimozielone. Ma to związek ze zgromadzeniem wody potrzebnej do przetrwania tych roślin w trudnych zimowych warunkach takich jak wysuszający wiatr, często mocne słońce i zmarznięta gleba utrudniająca pobieranie wody z opadów atmosferycznych. 

Temat zgłębisz w artykule: Czy rośliny mogą uschnąć zimą?

 

Opryski drzew i krzewów

Zanim nastąpi zima w ogrodzie, powinniśmy wykonać opryski drzew owocowych mające ochronić uprawy sadownicze przed chorobami i szkodnikami. Wykonujemy je po zbiorach i po opadnięciu liści. 

 

Bielenie drzew zimą

Mróz w połączeniu ze światłem słonecznym może zaszkodzić pniom drzew – pękająca kora pozostawia rany podatne na wirusy, bakterie i zarodniki grzybów. Dlatego w ogrodzie jesienią warto wykonać bielenie drzew lub owinąć je słomianymi matami. Więcej na temat tego, czym i kiedy bielić drzewka owocowe, przeczytasz w artykule: Czym i kiedy bielić drzewka owocowe.

 

Badanie pH gleby

Badanie pH gleby warto przeprowadzać regularnie, średnio raz na 2-3 lata. PH ziemi poniżej niż 5,5 wskazuje na nadmierną kwasowość. W takim przypadku, ze względu na fakt, że dla większości roślin optymalne pH wynosi od 5,5-7,5, warto wykonać wapnowanie gleby. Po 3-4 tygodniach od tego zabiegu możemy zastosować nawozy organiczne (na przykład kompost albo dojrzały obornik) lub nawozy mineralne: fosforowe i potasowe, nie wolno natomiast stosować nawozów azotowych. Więcej informacji na temat tego, jak sprawdzić pH gleby w ogrodzie, przeczytasz w artykule: Jak sprawdzić pH ziemi w ogrodzie?

 

Zakładanie kompostownika wczesną zimą

Późną jesienią czy też bardzo wczesną zimą warto pomyśleć o założeniu kompostownika. Po wyrwaniu chwastów, skoszeniu trawy czy zebraniu plonów, możemy stworzyć własny kompostownik w ustronnym miejscu ogrodu. Resztki organiczne posłużą za naturalny nawóz dla roślin. Więcej informacji na temat zakładania kompostownika oraz wyboru odpowiedniego modelu znajdziesz w artykule: Kompendium kompostowania – kiedy założyć kompostownik i jaki wybrać?.

 

Ogród zimowy – klimatyczne miejsce nie tylko w zimie

Przed rozpoczęciem sezonu jesienno-zimowego warto pomyśleć o tym, jak chcemy zorganizować ogród zimowy, co w nim zrobić. Dla jednych będzie to miejsce na rodzinne posiłki, dla innych – odpoczynkiem zgiełku lub oazą, w której można usiąść w wygodnym fotelu z ulubioną książką… 

Zastanówmy się, czego oczekujemy od miejsca i jakie otoczenie w pełni nas zadowoli. Następnie pomyślmy, czy potrzebujemy nowego sprzętu. Z doświadczenia wiemy, że ciekawym rozwiązaniem jest aranżacja ogrodu zimowego w nieco inny sposób każdego sezonu. Jesienią i zimą wybierzmy wygodne dodatki, jesienne kolory lub zimowe wzory. Dodatkowo wiele ciepłych koców na zimę. A co sprawia, że spędzanie czasu w ogrodzie zimowym jest jeszcze przyjemniejsze? Zieleń - dużo zieleni i roślin ;) Zimozielone krzewy, iglaki, byliny oraz drzewa ozdobne to doskonałe rośliny zimowe do ogrodu, które sprawią, że ogród w zimie zachowa swój urok i nie będzie wyglądał smutno.

Warto również pamiętać o pielęgnacji kwiatów doniczkowych zimą. Musi ona uwzględniać zapewnienie roślinom odpowiedniej ilości światła i nawodnienia oraz dedykowanych nawozów. A jeśli zastanawiasz się, jak prawidłowo przezimować pelargonie, fuksje, dipladenie czy sundaville, zajrzyj do artykułu: Pielęgnowanie kwiatów letnich zimą. Znajdziesz tam praktyczne porady dotyczące przechowywania i ochrony tych roślin w chłodniejszych miesiącach. Przy okazji sprawdź również nasz wpis: Pielęgnacja róż zimą, gdzie przeczytasz, jak przycinać i nawozić te kwiaty. 

 

Tego nie robimy w przedzimiu 

Nie przycinamy roślin, bo przycięte pędy nie zdrewnieją przed zimą, a rany nie są odporne na mróz i infekcję.

Nie zasilamy roślin nawozem azotowym, gdyż przedłuża on wegetację – młode pędy nie zdążą przed zimą zdrewnieć i przemarzną.

 

Co robi ogrodnik w zimie? Najważniejsze prace w ogrodzie zimą

Jeśli wykonamy wszystkie prace jesienne, ogrody zimą nie powinny przysporzyć nam zbyt dużo pracy. Jednak są pewne zadania, nad którymi warto czuwać, aby ochronić swoje rośliny przed uszkodzeniami i zniszczeniem. W tym okresie skupiamy się na ochronie roślin przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Warto pamiętać o odśnieżaniu ogrodu, dokarmianiu ptaków oraz dbaniu o inne zwierzęta, choćby o ryby w oczku wodnym. Równie istotne jest unikanie chodzenia po trawniku, aby nie uszkodzić zamarzniętych źdźbeł trawy.

 

Planowanie i przygotowanie zapasów

Zima to idealny czas na planowanie prac ogrodowych i przygotowanie do nadchodzącego sezonu. W tym okresie możemy spokojnie zastanowić się, które rośliny posadzić wiosną, jakie cięcia pielęgnacyjne będą niezbędne oraz jakie akcesoria ogrodnicze warto zakupić. To również doskonały moment, aby rozważyć zmiany, które poprawią estetykę i funkcjonalność ogrodu oraz zaplanować środki ochrony roślin, które będą potrzebne w nowym sezonie. Jeśli zauważymy braki w nawozach, nasionach czy akcesoriach ochronnych, warto już teraz uzupełnić zapasy. 

Dodatkowo, warto zaopatrzyć się w przydatne akcesoria zimowe do ogrodu, które pomogą zabezpieczyć rośliny przed mrozem, poprawią ich kondycję oraz przygotują ogród na kolejne miesiące. A jeśli zastanawiasz się, które rośliny wymagają okrywania na zimę, koniecznie przeczytaj artykuł: Które rośliny okrywać na zimę.

 

Okrywanie roślin na zimę

Jedną z najważniejszych rzeczy do zrobienia w ogrodzie zimą jest zabezpieczenie roślin przed mrozem. Jednym z najskuteczniejszych sposobów jest użycie agrowłókniny, która stanowi skuteczną ochronę przed chłodem. Więcej o tym w artykule: Agrowłóknina zimowa - skuteczna ochrona przed mrozem

Okrywanie roślin na zimę agrowłókniną ułatwi im przetrwanie zimy. Oczywiście do ochrony przed niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi możemy również wykorzystać specjalne ochronne kaptury ogrodowe, tekturę falistą, stroisz z gałązek iglaków, korę czy kopczyki ziemi.

Niektóre rośliny, szczególnie te uprawiane w pojemnikach, powinny zimować w zamkniętych pomieszczeniach o temperaturze nie wyższej niż 10 stopni. Możemy je umieścić na ganku, werandzie. Odpowiedni będzie nawet garaż. Z kolei byliny wrażliwe na mróz powinny być pokryte iglastymi gałązkami lub trocinami. 

Ziemię wokół roślin zimnolubnych (takich jak wrzos, mahoń, różanecznik) wystarczy, że okryjemy niewielką ilością kory. Wrażliwe drzewa i krzewy dobrze jest przykryć specjalną folią lub kartonami. Agrowłóknina też się sprawdzi.

 

Odśnieżanie ogrodu zimą

W ogrodzie spadł śnieg? To bardzo dobrze! Miękka, puchowa pokrywa to dodatkowe zabezpieczenie dla korzeni drzew i krzewów. W związku z tym bez obaw możemy przenosić śnieg na byliny, by jeszcze szczelniej je okryć. Jednak w przypadku obfitych opadów, śnieg trzeba strzepywać - w wyniku zbyt dużego obciążenia, może dojść do deformacji gałęzi, a nawet do ich złamania.

Odśnieżanie ogrodu zimą nie jest obowiązkiem i za niewykonanie tej czynności nie otrzymamy kary finansowej. Zaś za nieodśnieżony chodnik może nam grozić grzywna w wysokości do 1500 zł (za niewywiązanie się z obowiązku utrzymania porządku) lub mandat w wysokości 500 zł. To jednak nie wszystko - jeżeli ktoś poślizgnie się i dozna uszczerbku na zdrowiu, może domagać się od nas zadośćuczynienia.

 

Opieka nad dziką przyrodą - dokarmianie ptaków zimą

Zima to ciężki czas dla ptaków w ogrodzie – gdy świat pokrywa śnieg wówczas ptaki mają wielką trudność w znalezieniu czegokolwiek do jedzenia, a same poszukiwania pokarmu pochłaniają ich cenną energię. Bez naszej pomocy wiele ptaków może nie przetrwać niskiej temperatury i opadów śniegu, dlatego warto je dokarmiać w tym okresie. 

Przygotujmy dla nich karmnik i zapewnijmy im stały dostęp do jedzenia. Pamiętajmy o regularnym uzupełnianiu - ptaki przyzwyczajone do otrzymywania pokarmu mogą sobie nie poradzić, gdy nagle go zabraknie.

Jeśli zdecydujemy się na dokarmianie ptaków zimą należy to robić regularnie oraz nie zacząć za wcześnie. Co ważne, ptaki dokarmiamy wyłącznie wtedy, gdy pokrywa śnieżna uniemożliwi im żerowanie. Karmnik umieszczamy w takim miejscu, do którego nie dostaną się inne drapieżniki. Powinien być też przymocowany tak, by silne wiatry go nie zerwały.

 

Dbanie o trawnik

Prawidłowa pielęgnacja trawnika zimą polega na tym… by nic z nim nie robić. Unikajmy chodzeniu po murawie – zamarznięte źdźbła mogłyby bardzo łatwo ulec uszkodzeniu. Ponadto, odśnieżając chodnik nie przerzucajmy zbędnego puchu na trawnik – zbyt ciężka pokrywa śnieżna nie będzie wpływała pozytywnie na kondycję trawy.

 

Pozostałe zimowe prace w ogrodzie

Zimą zadbajmy także o inne zwierzęta, które w czasie dużych mrozów mogą sobie nie poradzić. Dotyczy to w przede wszystkim ryb w oczku wodnym. Na wierzchu zbiornika wodnego tworzy się warstwa lodu uniemożliwiająca przepływ powietrza do wody. Już wykonanie samego przerębla (najlepiej przy pomocy gorącej wody) i zabezpieczenie styropianem lub słomą będą wystarczające ;) Możemy też dogrzewać zbiornik grzałką.

prace w ogrodzie zimą

Ogrody zimą - najważniejsze prace późną zimą

Późna zima w ogrodzie to specyficzny czas w kalendarzu ogrodnika. Chociaż ogród wciąż spowity jest zimowym chłodem, pierwsze oznaki nadchodzącej wiosny zachęcają do działania. W tym okresie szczególnie ważne jest podjęcie prac, które nie tylko ochronią rośliny przed końcowymi atakami mrozu, ale także odpowiednio przygotują ogród do nowego sezonu wegetacyjnego. Regularna kontrola osłon oraz przemyślane cięcie i opryski drzew owocowych to kluczowe zadania, które pozwolą nam cieszyć się zdrowym i zadbanym ogrodem w nadchodzących miesiącach.

Kontrola zabezpieczeń na roślinach 

Zimą w ogrodzie warto sprawdzić stan osłon na roślinach. Wiatr, deszcz czy ciężki śnieg mogą uszkodzić agrowłókninę, maty słomiane lub inne materiały zabezpieczające. Warto dokładnie obejrzeć rośliny, a w razie potrzeby naprawić lub wymienić zniszczone osłony, aby skutecznie chroniły przed mrozem i wysuszającym wiatrem. Dobrze utrzymane osłony to gwarancja zdrowia roślin, które z łatwością wejdą w nowy sezon wegetacyjny.

 

Przygotowanie gleby na wiosnę 

Choć ziemia w ogrodzie jest twarda i zamarznięta, warto pomyśleć o planach na wiosnę. Warto przygotować plan nawożenia gleby i przemyśleć, jakie rośliny najlepiej będą rosły na wiosnę, gdy ziemia rozmarznie.

 

Przycinanie i opryski drzew

Późna zima to doskonały czas na przycinanie drzew. Choć teoretycznie prace te wykonujemy od listopada do marca, najlepiej poczekać na odwilż i przeprowadzić cięcie w lutym. Taki zabieg pielęgnacyjny jest prosty, a jednocześnie bardzo ważny – pozwala na usunięcie z drzew tzw. mumii. Mogą one bowiem stanowić źródło chorób, bo na ich powierzchni rozwijają się grzyby chorobotwórcze (w sezonie wegetacyjnym grzyby te mogą doprowadzić do gnicia młodych owoców). Warto jednak pamiętać, że nie dotyczy to klonów, grabów i brzóz – te drzewa przycinamy jak najrzadziej, a jeśli zachodzi taka potrzeba, najlepiej zrobić to latem. 

Opryski drzew owocowych wykonujemy na przełomie lutego i marca (zanim drzewka zaczną kwitnąć). Dotyczy to zwłaszcza drzew narażonych na kędzierzawość liści brzoskwini.

 

Podsumowanie prac w ogrodzie zimą

Ogród zimą daje sporo wytchnienia od prac ogrodowych - będzie ich zdecydowanie mniej niż wiosną, latem czy jesienią, ale nie oznacza to, że nie musimy wychodzić z domu od grudnia do marca. Pewne obowiązki muszą być dopilnowane, jeśli chcemy, by wiosną ogród szybko obudził się do życia, a rośliny były pełne sił do wydawania dekoracyjnych liści, pięknych kwiatów i smacznych owoców. Prace ogrodowe zimą to przede wszystkim ochrona roślin przed mrozem, planowanie przyszłego sezonu oraz wykonywania drobnych napraw i konserwacji. Wczesna zima to okres przygotowań i planów, a późna zima to czas dbałości o bezpieczeństwo roślin i konserwację ogrodowych akcesoriów. Regularna pielęgnacja zapewni zdrowy i piękny ogród w nadchodzących miesiącach.